De Russische economie piept en kraakt. De inflatie stijgt en om dat tegen te gaan, verhoogt de Centrale Bank van Rusland keer op keer de rente. De prijzen stegen het afgelopen jaar gemiddeld 10 procent en de minimale rente staat inmiddels op 21 procent. Daarmee komt ook de oorlogseconomie van Vladimir Poetin in gevaar.

Volgens deskundigen dreigt stagflatie: stagnatie die gepaard gaat met een hoge inflatie. De verwachting is dat de Centrale Bank de rente morgen opnieuw zal verhogen, naar 23 procent. Dat is het hoogste niveau in ruim twintig jaar. Dat voelen de Russen inmiddels in de portemonnee.

Zo zit de Russische huizenmarkt muurvast. Er zijn zelfs hypotheekaanbieders die 36 procent rente rekenen voor een nieuwe lening. Bij een lening van 150.000 euro komt dat neer op 54.000 euro per jaar aan alleen rente. Aan het eind van een looptijd van vijftien jaar heeft iemand dan bijna zes keer het geleende bedrag betaald.

Poetin zei donderdag dat de economie inderdaad tekenen vertoont van oververhitting. "Natuurlijk is inflatie een alarmerend signaal. Het is aan de regering en de Centrale Bank om het tempo omlaag te brengen", zei Poetin op zijn strak geregisseerde jaarlijkse persconferentie, waar hij verder de historisch lage werkloosheid en stijgende lonen benoemde.

Projectontwikkelaar en makelaar Evgenya Angel biedt appartementen aan in een nieuwbouwproject aan de Russische rivier de Moskva. De vraagprijs is ruim twee ton voor 52 vierkante meter. Er is alleen een probleem: niemand kan dat betalen. "De rentes zijn voor velen absoluut onbetaalbaar", zegt Angel.

Veel mensen kiezen daarom voor huur. "Als gevolg daarvan is de vraag naar huurwoningen toegenomen en zijn ook de huurprijzen in Moskou aanzienlijk gestegen." Russen die meerdere huizen bezitten, verhuren hun onroerend goed tegen steeds hogere prijzen, zegt Angel.

Het modale inkomen in Rusland bedraagt zo'n 800 euro per maand. Bij lange na niet genoeg om een kaal nieuwbouw-appartement te kopen. Voor een hypotheek met een rente van 21 procent is een maandinkomen nodig van bijna 5000 euro. "Voor veel Moskovieten is dit bedrag helaas absoluut onbetaalbaar", zegt Angel. "De vastgoedmarkt heeft het in het hele land zwaar."

Op de markt in Moskou is het geklaag niet van de lucht. "Prijzen stijgen dagelijks. Hoe kan een gepensioneerde de eindjes nog aan elkaar knopen? Kijk naar de prijzen van aardappelen, kool, alle groenten." En: "Hoe maak ik eten voor twee personen? Ik gebruik één stuk vlees. Verder koop ik alleen nog kool, aardappelen, uien en wortels. Komkommers en tomaten zijn veel te duur."

Ook de prijzen van melkproducten stijgen nog elke week. Met als hoogtepunt de boterprijs, die is sinds de zomer met ruim 20 procent gestegen.

De openlijke klachten op de markt zijn opmerkelijk. Mensen wijzen met de vinger naar het Kremlin. Iets wat in het hedendaagse Rusland niet vaak meer gebeurt. "We doen zuinig, kleine stukjes worst op een stuk brood. We willen niet alleen kool en aardappelen", zegt een gepensioneerde vrouw. "Waarom zijn onze prijzen zo hoog? Iedereen ziet het, maar in het parlement praten ze alleen maar. Dat leidt tot helemaal niks."

De Russische economie lijkt te wankelen, zegt econoom Mathijs Bouman. Er is een grote toename van wanbetalers en bedrijven die failliet gaan. De inflatie is hoog, de rente extreem hoog. Dat zijn belangrijke indicatoren voor de economie. Daar heeft het Kremlin weinig grip op.

De president van de Centrale Bank in Rusland was eerst een held van het monetaire beleid, maar krijgt inmiddels ook kritiek te verduren. Vandaag dus zelfs van Poetin die vindt dat de Centrale Bank ook andere middelen had kunnen inzetten dan alleen renteverhogingen. Op welke middelen hij doelde, bleef onduidelijk.

Investeringen in de oorlogseconomie pompen de economie op, maar die fabrieken zitten aan een productieplafond en maken geen dingen die mensen willen hebben. En het is meestal slecht nieuws voor een regime, als mensen hun boodschappen niet meer kunnen betalen.

De sancties werken niet even goed als bedoeld, want olie komt nu toch naar Europa, bijvoorbeeld via India. De export lijkt minder last te hebben dan gehoopt. De import van Rusland lijdt veel meer onder de sancties. Vooral industriële producten uit het Westen, bijvoorbeeld voor productieapparatuur in de olie- en gasindustrie van Rusland, worden gemist.

De enige manier om een appartement te verkopen is met een hoge korting. Projectontwikkelaars bieden tot 40 procent korting als iemand cash betaalt. Er zijn alleen weinig Russen met zo'n hoge spaarrekening. En ook het vertrouwen in de toekomst ontbreekt. Er is veel angst dat de gehele huizenmarkt gaat instorten, zegt projectontwikkelaar Angel. "Die geruchten hoor ik steeds sterker."

Toch blijft Angel optimistisch. Inmiddels heeft ze een aanbetaling ontvangen op een van de appartementen die ze verkoopt. Daarvoor moest ze wel bijna 15 procent korting geven. Het gaat om een appartement met één kamer. Het heeft uitzicht op het water, mits je heel goed kijkt.