Wetenschappers hebben, bijna tweeduizend jaar na de verwoestende uitbarsting van de vulkaan Vesuvius in Italië, ontdekt dat daarbij de hersens van een ongeveer 20-jarige man in één klap zijn veranderd in glas.

De zwarte splinters werden een paar jaar geleden gevonden in de schedel van het slachtoffer. Ook toen al werd gedacht dat het zou kunnen gaan om 'gefossiliseerd breinweefsel', maar de Italiaanse onderzoekers moesten nog uitvinden hoe het zover was gekomen.

Ze hebben nu aangetoond dat het komt door de hevige temperatuurschommeling die met de uitbarsting gepaard ging. De hersens van de man moeten daarbij door een extreem hete aswolk plots zijn verhit tot 510 graden Celsius en vloeibaar zijn geworden. Die massa is vervolgens zo snel afgekoeld dat tijdens het proces glas ontstond.

Het is de razendsnelle afkoeling die de glasvorming heeft veroorzaakt, zegt een van de onderzoekers vandaag in het wetenschappelijk tijdschrift Scientific Reports.

Het lichaam van de jonge man werd in de jaren 60 van de vorige eeuw gevonden in Herculaneum, ten westen van de Vesuvius. Daar zijn bij opgravingen door de jaren heen veel minder stoffelijke resten gevonden dan in het nabijgelegen Pompeï, waarschijnlijk omdat de inwoners van Herculaneum nog tijd hadden om te vluchten.

Bij de uitbarsting in het jaar 79 werden mensen in Pompeï verrast door een regen van as, waar ze in Herculaneum te maken kregen met een zogeheten pyroclastische stroom. Die bestaat uit lava en modder en gaat gepaard met giftige gasvorming.

De man die daarvan het slachtoffer werd, lag op een bed en hield zijn gezicht naar beneden gedrukt. Zijn schedel moet ervoor hebben gezorgd dat er nog iets van zijn verglaasde hersenweefsel overbleef.
Foto

Niet alle wetenschappers zijn overtuigd door de uitkomst van het onderzoek. Een forensisch antropoloog aan de universiteit van Oxford zegt tegen de nieuwszender CNN dat dit soort glasvorming alleen kan optreden als de temperatuur daalt tot ver onder het vriespunt.

Ze betwijfelt of het in dit geval om hersenweefsel gaat. Maar de onderzoeksleider zegt dat de herkomst van het materiaal vaststaat. Met een elektronenmicroscoop zijn daarin hersencellen waargenomen.