"We willen wel verhuizen, maar waar naartoe?” De familie David woont in een hut op het strand en de golven komen tot op een paar meter van hun huis. Met wat losse takken proberen ze een wal te maken om het water tegen te houden, maar dit jaar is hun huis al een paar keer onder water gelopen. Wat als de zeespiegel nog verder stijgt?

De eilanden van Kiribati liggen midden in de Stille Oceaan. Het hoogste punt op hoofdeiland Tarawa ligt drie meter boven de zeespiegel. Volgens wetenschappers zal het grootste deel van het eilandenrijk in de golven verdwijnen.

Daar zal de grote klimaattop in Parijs niets aan veranderen, zegt Anote Tong, de president van Kiribati, die ik een paar dagen voor de conferentie spreek. Op dit moment is Tarawa al extreem dichtbevolkt.

De helft van de 110.000 I-Kiribati, zoals de bewoners worden genoemd, woont samengeperst op de smalle randen van de atol. Veel alternatieven om naartoe te verhuizen zijn er dan ook niet. Het lijkt onvermijdelijk dat een deel van de bevolking in de toekomst moet uitwijken naar het buitenland.

President Tong is begonnen met het ontwikkelen van een exit-strategie: migration with dignity, waardig verhuizen. Hij wil voorkomen dat de inwoners klimaatvluchtelingen worden en straks zijn overgeleverd aan de grillen van de internationale politiek. Zijn strategie is vooral gestoeld op scholing.

Tong hoopt dat de I-Kiribati aantrekkelijke migranten vormen als ze de juiste papieren op zak hebben. Ze vinden dan sneller werk, gaan belasting betalen en vormen op die manier een aanwinst voor hun nieuwe thuisland, in plaats van een kostenpost. "De landen die onze mensen opnemen, zullen daar alleen maar baat bij hebben," denkt Tong.

In lijn met die gedachte zijn de vakopleidingen op Tarawa inmiddels begonnen om volgens Australische standaarden te werken. Er lijkt internationaal veel sympathie voor de ideeën van Tong te bestaan, maar tot nu toe heeft alleen Fiji zich bereid verklaard om inwoners van Kiribati daadwerkelijk op te nemen. De belangrijkste donorlanden, Australië en Nieuw-Zeeland, houden zich op de vlakte.

De afgelopen vier jaar heeft de familie Teitiota geprobeerd om in Nieuw-Zeeland erkend te worden als klimaatvluchteling. Hun poging strandde, omdat een verblijf in Kiribati niet tot direct levensgevaar zou leiden.

Ze werden in oktober uitgezet en wonen sindsdien bij familie. De drie kinderen, waarvan er twee zijn geboren in Nieuw-Zeeland, hebben door de gebrekkige hygiëne in Kiribati problemen met hun gezondheid.
Kiribati is arm. Een kwart van de bevolking moet rondkomen van minder dan 15 euro per persoon per week. In de wijk Bikenikoora, waar de huizen tweemaal per dag onder water lopen, moet Ruutia Niumarara dan ook lachen om het idee van migration with dignity. "Ik verdien niet eens genoeg om naar een ander eiland te verhuizen. Hoe moet ik ooit in het buitenland komen?" Hij draait zich om en gaat verder met het verzetten van de huisraad. Het water komt tot halverwege zijn knieën.