Het theorie-examen van het CBR ligt op straat. Rijscholen maken daar handig gebruik van en laten met trucjes tienduizenden cursisten slagen.

De rijscholen kennen precies de vragen die het CBR in het examen kan gaan stellen. In hoog tempo stampen ze de antwoorden er in een paar uurtjes in bij de cursisten. Die leren vooral de antwoorden, maar de vraag is of ze de verkeersregels wel echt kennen.

Belangrijk bij de cursussen zijn de trucjes die worden aangeleerd en niks met verkeersveiligheid te maken hebben. Het zijn er meer dan 20. Cursisten leren welke antwoorden horen bij bepaalde woorden of situaties, zoals:

Staat er in de vraag het woordje 'invloed', dan is het antwoord altijd 'ja'. Bijvoorbeeld bij de vraag: 'Heeft het rijden met open raam invloed op het brandstofgebruik?'
Een andere truc die wordt aangeleerd, is dat er bij het CBR altijd drie dingen toenemen als daarom wordt gevraagd. 'Remweg, reactietijd en de centrifugaalkracht': als deze woorden in de vragen voorkomen, is het antwoord altijd 'toenemen' of 'neemt toe'.
En bij CBR-vragen met de woorden 'nu nog', 'nu al' of 'alsnog', is het antwoord altijd 'nee'. Luidt de vraag: 'Mag je nu nog van rijbaan veranderen', dan is het antwoord altijd 'nee'.

De leerlingen doen 's morgens de cursus, en gaan dan dezelfde middag nog examen doen, zodat de tips en de antwoorden nog vers in hun hoofd zitten. Vaak met succes, want de slagingspercentages zijn een stuk hoger dan gemiddeld. Uit documenten die in bezit zijn van RTL Nieuws blijkt dat het CBR een vermoeden heeft van de louche praktijken van de theoriescholen, maar wegkijkt.

RTL Nieuws deed onderzoek naar deze turbotheoriescholen. Het aantal leerlingen dat met zo’n turbocursus het examen haalde, was vorig jaar ten minste 30.000, meer dan 10 procent van het totaal aantal kandidaten. Dat is dan nog exclusief motor- en brommerexamens, waarvoor die turbomethode ook bestaat.

Voor de manier waarop deze cursisten worden klaargestoomd voor het theorie-examen heeft hoogleraar psychometrie Rob Meijer van de Rijksuniversiteit Groningen geen goed woord over. "Het CBR-examen is op deze manier gekraakt. Het examen heeft zo eigenlijk geen enkel nut meer. Het is van het grootste belang dat je de regels kent en daarop kunt teruggrijpen in het verkeer."

Het is een uitgekiend concept dat door zeker 22 rijscholen wordt toegepast. Op internet adverteren ze openlijk met hun methode. Ze lokken cursisten met teksten als: 'We leren je aan de hand van trucs en ezelbruggetjes om het theorie-examen te halen' en 'We trainen jou examengericht' en gaan er prat op dat je geen theorieboek nodig hebt.

Uit interne stukken van het CBR die RTL Nieuws in handen kreeg, blijkt dat scholen die de turbomethode toepassen zeer succesvol zijn. Een enkeling zat in 2015 op een slagingspercentage van rond de 40 procent, maar de meeste scoren veel hoger, tot maar liefst 87 procent. Het gemiddelde landelijke slagingspercentage voor het theorie-examen ligt net boven de 40 procent. Een redacteur van RTL Nieuws volgde zelf zo’n turbocursus voor de motortheorie en slaagde in één keer zonder een enkele fout.

Uit interne stukken van het CBR die RTL Nieuws ontving via een openbaarmakingsverzoek blijkt dat het rijvaardigheidsbureau al jaren afweet van de trucjes die de turboscholen toepassen. Zo valt er te lezen dat 'er theoriescholen zijn die zich niet ethisch gedragen doordat ze de kandidaten trucjes aanleren in plaats van theoriestof'. Het risico daarvan noemt het CBR zelf 'hoog'.