Om onze flora en fauna te beschermen tegen uitheemse soorten, komt Eurocommissaris Frans Timmermans met een zwarte lijst van verboden planten en dieren. Dat stuit op weerstand: tuinklassiekers als de waterhyacint en de lupine zijn volgens de regels taboe.
Heeft u plannen om uw hobbyvijver dit voorjaar vol te leggen met van die mooie, lilakleurige waterhyacinten? Kijk dan maar uit. Dat dreigt straks namelijk een serieuze wetsovertreding te zijn. Op last van Frans Timmermans - Eurocommissaris voor 'Betere Regelgeving' - dreigt de eichhornia, zoals de waterhyacint officieel heet, verbannen te worden uit onze vijvers.

De Europese buitengrens moet niet alleen onpasseerbaar worden voor vluchtelingen, ook 'agressieve' uitheemse planten en dieren moeten buiten de deur blijven. Ze planten zich zo snel voort dat 'inheemse' soorten het onderspit delven. Dat bedreigt de biodiversiteit. Er komt daarom een aanvulling op een al bestaande zwarte lijst met verboden soorten. Behalve de waterhyacint, die zijn oorsprong vindt in Zuid-Amerika, staan ook de wasbeer, de muskusrat en de Amerikaanse kreeft op de nominatie voor verbanning. Een definitieve lijst is er nog niet, maar wordt snel verwacht.
Bestseller

Esther de Vreede is er mooi klaar mee. Ze is eigenaresse van Aqua Look in Pijnacker, kweker en leverancier van aquariumplanten. En, u raadt het al: de waterhyacint is een bestseller. ,,Het was een van de redenen dat ik recent een ander bedrijf heb overgenomen. Op de nieuwe locatie wil ik de eichhornia laten groeien. Als je dan hoort dat die à la minute verboden kan worden, dan schrik je wel even."

De Vreede vindt een aantal Europarlementariërs, van links tot rechts, aan haar zijde. Door zijn toch al lange zwarte lijst van uitheemse soorten verder uit te breiden, schaadt Timmermans het bedrijfsleven, vinden zij. Hij zou zich in zijn zucht naar betere regelgeving moeten beperken tot echt gevaarlijke soorten. ,,We moeten wel een beetje flexibel blijven", aldus Annie Schreijer-Pierik (CDA). ,,De aardappel is ooit uit Zuid-Amerika gekomen. En daar hebben we nu alleen maar voordeel van." Samen met onder anderen VVD-parlementariër Jan Huitema stuurde ze Timmermans een boze brief.

Juist aan flexibiliteit ontbreekt het nu, vinden de critici. Neem de waterhyacint. ,,We kunnen niet begrijpen waarom die in Nederland niet verkocht zou mogen worden," stelt kweekster De Vreede. ,,Onder de 4 graden sterft de eichhornia af, de plant is niet winterhard. Waarom denk je dat wij er zo veel verkopen? Omdat mensen elk jaar nieuwe nodig hebben."

In het zuiden van Europa is de situatie anders: daar zijn de winters immers warmer. ,,Verbied de plant dan in die landen," zegt De Vreede. In een toelichting op de plannen schrijft de Europese Commissie echter dat de bedreiging die van de soorten op de lijst uitgaat zó groot is, dat het uitroeien een zaak van de hele unie is. ,,Ook van lidstaten waarvan het zelfs onwaarschijnlijk is dat ze ooit geraakt worden."

Een andere plant die op de lijst staat, is de lupine. Die heeft in Europa twee toepassingen: de eiwitrijke bloem dient als sierplant, maar ook als ingrediënt voor varkensvoer en vegetarische producten. Na veel onduidelijkheid lijkt het erop dat alleen de siervariant verboden wordt.

Desondanks zit de onrust er goed in. ,,We hopen dat het goed komt," zegt Annechien ten Have, een Groningse teelster. André Jurrius uit het Gelderse Randwijk, die lupine aan de Vegetarische Slager levert, ergert zich wild aan de bemoeizucht van Europa. ,,Ze moeten eerst maar eens aantonen dat het schadelijk is. Ik ga het gewoon zaaien, ook als het op de zwarte lijst komt. Ik voel me op geen enkele manier strafbaar."

Brancheorganisatie LTO liet eerder al weten sowieso niet blij te zijn met een lupineverbod, al betreft het dan alleen de siervariant. Het eerste punt van zorg is immers hoe controleurs de ene van de andere gaan onderscheiden: dat is moeilijk, stelt LTO. De stap naar een totaalverbod zou maar een kleine zijn.
Daarnaast betekent het feit dat de sierplant wél op de zwarte lijst staat, niets anders dan dat iedereen die er een in zijn tuin heeft staan, die moet rooien: de lupine is wél winterhard.

Welke straf de koene hobbyïst die de nieuwe tuinregels van Timmermans trotseert precies krijgt, kon een woordvoerder van de Eurocommissaris nog niet zeggen.