1526

Alonso de Salazar ontdekt de Marshalleilanden

1525

23 januari - Bijeenkomst van boeren rond de abdij van Kempten in Schwabenland. Zij formuleren hun eisen tegen de invoering van cijnzen en tienden en de afschaffing van de vrije markengronden. Aanloop naar de boerenopstand van 1525.

1524

2 april - Pastoor Ulrich Zwingli van Zürich maakt in de kerkdienst zijn geheime huwelijk met de weduwe Anna Reinhard bekend.
25 augustus - Begin van een boerenopstand in de Schwabinger landen, onder leiding van Hans Muller von Bulgenbach. Met zwart-rood-witte vlaggen trekken de boeren op naar Waldshut. Ze eisen opheffing van de erfdienstbaarheden.
Zowel Oost-Friesland als Bremen gaan tot het hervormde geloof over. Deze ontwikkeling bij de buren baart het hof van Karel V grote zorg, omdat het het instromen van ketterse geschriften des te gemakkelijker maakt.
Giovanni da Verrazzano verkent de oostkust van de (latere) Verenigde Staten. Hij gaat o.a. voor anker in The Narrows, de toegang tot de natuurlijke haven van New York en New Jersey. In 1964 werd de Verrazano-Narrows Bridge naar hem vernoemd.

7 juli - Executie Wijerd Jelckama te Leeuwarden. Jelckama was de laatste overgebleven Friese opstandeling en tevens neef van Grote Pier.

1522

In Brugge en, tot tweemaal toe, in Antwerpen vinden er openbare boekverbrandingen plaats van Lutherse geschriften.
Beeldenstorm in Wittenberg.
Een aardbeving verwoest Almería.
Pest in Rome.
De Spanjaard Andagoya ontdekt Peru.
januari
22 - Paus Adrianus VI (Adriaan Florenszoon Boeyens), de enige Nederlandse paus, wordt gekozen.
juli
28 - De Ottomaanse sultan Süleyman I begint met het beleg van Rhodos dat nog in handen is van de Johannieterorde.
september
6 - Onder leiding van Juan Sebastián Elcano keerde de Victoria met slechts 18 man terug in Spanje. Dit schip was het enige van de vijf schepen die in 1519 onder leiding van de Portugees Ferdinand Magellaan waren vertrokken, die ook daadwerkelijk de reis rond de wereld had voltooid.
december
18 - De Turken slagen er eindelijk (na 70 jaar) in op Rhodos door te dringen, de ridders van de Johannieterorde vechten verbitterd door in de straten van de hoofdstad.
20 - Süleyman I aanvaardt de overgave van de overlevende ridders en staat hen toe ongehinderd te vertrekken. Zij vestigen zich uiteindelijk op Malta.

1521
maart

6 - Ferdinand Magellaan ontdekt de Marianen.

april

7 - Ferdinand Magellaan komt met drie schepen aan op Cebu op de Filipijnen.
27 - Ferdinand Magellaan sneuvelt op het strand van Mactan in een conflict met de plaatselijke hoofdman Lapu-Lapu. Als de 49 schepelingen op de talrijke inboorlingen schieten, bestormt een leger van meer dan 1050 krijgers het schip en steken Magellaan neer met hun werpspiesen. De overlevenden van de vloot zetten koers naar de Molukken. De bemanningsleden besluit de Concepción te verbranden omdat zij te weinig manschappen hebben om drie schepen te bemannen.

1520

Gebeurtenissen

januari

10 - De schepen van Ferdinand Magellaan ronden de kaap Santa Maria (zuidkust Uruguay).

april

16 - Er barst een opstand uit in Toledo tegen de jonge Habsburgse koning uit de Nederlanden Karel I en zijn regent Adriaen Boeyens. De koninklijke bestuurders worden verdreven en er wordt een burgercomité gekozen.

mei

mei - De Spanjaarden, die als gasten worden getolereerd in Tenochtitlan, beginnen gedurende de festiviteiten rond Toxcatlde de onvoorbereide Azteken aan te vallen en af te slachten. Dit veroorzaakt de uitbraak van openlijke vijandelijkheden tussen de Azteken en de Spanjaarden, en is een keerpunt in de Spaanse verovering van Mexico.

juni

7 tot 24 - Ontmoeting bij Balinghem in het Field of the Cloth of Gold van de koningen Frans I van Frankrijk en Hendrik VIII van Engeland. Het circus levert niet het beoogde bondgenootschap op.
15 - Banbul van Paus Leo X tegen Luther. (Dit betekent excommunicatie, Luther behoort niet meer tot de rooms-katholieke Kerk).
24 - Motecuhzoma II wordt afgezet, zijn broer Cuitlahuac wordt tot hueyi tlahtoani gekozen.
29 of 30 juni - Moctezuma wordt in Tenochtitlan vermoord.

juli

1 - La Noche Triste (Treurnacht), Hernán Cortés en de zijnen worden uit Tenochtitlan verdreven. 400 Spanjaarden en 2000 Indiaanse bondgenoten komen om het leven.

augustus

26 - De 'Santiago', die door Ferdinand Magellaan zuidwaarts gestuurd is, wordt door een plotselinge storm op de kust van Rio de Santa Cruz (Argentinië ) geworpen. De reddingsactie vergt twee maanden doordat de matrozen ongeveer 110 kilometer naar het noorden moeten lopen.

september

21 - Sultan Süleyman I bestijgt de troon in het Ottomaanse Rijk.

oktober

21 - Ferdinand Magellaan ontdekt een doorgang ten zuiden van Argentinië. Deze wordt later de Straat Magellaan genoemd.
oktober - De hueyi tlahtoani van de Azteken sterft aan pokken. Hij wordt opgevolgd door zijn neef.

november

4 tot 10 - De Deense koning Christiaan II van Denemarken richt het Stockholms bloedbad aan. Het versterkt de Zweedse neiging tot afscheiding.
18 - Cuitlahuac sterft aan de pokken en wordt opgevolgd door Cuauhtemoc.

december

10 - Studenten verbranden de pauselijke banbul tegen Luther.

1519
Leonardo da Vinci stierf

1518

Geboren

februari

2 - Godfried van Mierlo, bisschop van Haarlem

september of oktober

Tintoretto, Italiaans kunstschilder.

1517

*14 maart - Enschede wordt bijna geheel door brand verwoest.

*24 juni - Grutte Pier landt met een groot leger voor het beleg van Medemblik.

*31 oktober - Maarten Luther, Augustijner monnik, moraaltheoloog en kerkhervormer, spijkert zijn 95 stellingen tegen de deur van de kerk in het Duitse Wittenberg. Hiermee begint de Reformatie.

*Het Ottomaanse Rijk verovert Egypte.

*De Italiaanse geleerde Girolamo Fracastoro meent dat fossielen de resten zijn van levende wezens die bij de zondvloed zijn omgekomen.

*Spanje begint op het eiland Santiago Afrikaanse slaven te importeren.

*Stichting van de havenstad Le Havre in Normandië.

1516

Overleden

januari

20 - Juan Díaz de Solís (ongeveer 46), Spaans zeevaarder

juni

23 - Ferdinand II van Aragón (63), koning van Aragón, Sicilië en Napels, heerser over Castilië

juli

30 -Johan V van Nassau (60)

augustus

Jeroen Bosch (ongeveer 66), schilder

november

29 - Giovanni Bellini (86)

1515

1 - Lodewijk XII van Frankrijk (52), koning van Frankrijk overleden

1514
30 september - De Sint-Jeronimusvloed treft Holland en Zeeland.

1513

Gebeurtenissen

11 maart - Paus Leo X wordt benoemd als opvolger van Paus Julius II.
Paaszondag - Juan Ponce de León, volgens sommigen op zoek naar de fontein van de jeugd, bereikt een onbekende kust en noemt het land Florida.
16 augustus - Slag bij Guinegate (1513)
9 september - Slag bij Flodden - Hendrik VIII's leger onder de graaf van Surrey doodt koning Jacobus IV van Schotland.
25 september - Vasco Nunez de Balboa steekt de Panamese landengte Isthmus over en bereikt als eerste westerling op die manier de Grote Oceaan, hoewel hij toen nog dacht dat het de Indische Oceaan was.

1512
De Portugees Francisco Serrão bereikt als eerste Europeaan de Banda-eilanden en Ternate.

1511

Europa

*Oorlog van de Liga van Kamerijk: Frankrijk bezet het grootste deel van Romagna.
Onder meer Engeland sluit zich aan bij de nieuwe, anti-Franse, Heilige Liga.

*Bernardino López de Carvajal, gesteund door Frankrijk, roept op tot het Concilie van Pisa, maar hij en zijn aanhangers worden geëxcommuniceerd.
Tijdens het concilie, dat naar Milaan wordt verplaatst, laat López zich tot tegenpaus Martinus VI uitroepen.

*Zweden neemt Novgorod in, en zal het 7 jaar in zijn bezit houden.

*Johan III van Kleef wordt ook hertog van Gulik en Berg, en brengt dus de drie hertogdommen en het graafschap Mark onder een personele unie.
Albrecht wordt gekozen tot grootmeester van de Duitse Orde.

*Hij weigert de leeneed aan Polen af te leggen.

Rest van de wereld

*De Spanjaarden onder Diego Velázquez de Cuéllar beginnen de verovering van Cuba.

* 8 augustus - In de bul Illius fulciti worden de eerste drie bisdommen in de Nieuwe Wereld ingesteld.

*De eerste Portugese expeditie naar de Specerijeneilanden (Molukken) vindt plaats.

*24 augustus - De Portugezen onder Afonso de Albuquerque veroveren Malakka.

Cultuur en samenleving

*Erasmus publiceert Lof der zotheid en De ratione studii.

*Sebastian Virdung schrijft Musica getutscht, een handboek over muziekinstrumenten.

*Diego de Nicuesa ontmoet als eerste Europeaan de beschaving van de Maya.

*De eerste slaven uit Afrika komen aan in Amerika, op het eiland Hispaniola (jaar bij benadering)

*Een ernstige aardbeving treft Slovenië.

*Gonzalo Guerrero en Gerónimo de Aguilar leiden schipbreuk op Yucatán, en worden de eerste Spaanse inwoners van Mexico.

*Het kasteel van Oijen wordt gesloopt.

1510
Pskov verliest zijn onafhankelijkheid, en wordt onderdeel van het Grootvorstendom Moskou.

1509

Geboren

juli

10 juli - Johannes Calvijn (Jean Cauvin), Frans-Zwitsers kerkhervormer, theoloog en naamgever van het op zijn leer gebaseerde Calvinisme (overleden 1564)

1508
Masqat (Oman) wordt door de Portugezen bezet.
Paus Julius II geeft Michelangelo opdracht de Sixtijnse Kapel te beschilderen.

1507

Martin Waldseemüller tekent zijn beroemdste kaart van de wereld, waarop de eerste vermelding staat van de naam "America". De kaart gaat samen met het aansluitende boek Cosmographiae Introductio en is waarschijnlijk door Matthias Ringmann of Waldseemüller zelf geschreven.

1506

Overleden 20 mei 1506
Columbus (55), Italiaans ontdekkingsreiziger

1505

17 november - Filips de Schone neemt graaf Hendrik III van Nassau-Breda op in de Orde van het Gulden Vlies.

De Spanjaard Juan Bermudez ontdekt een nieuw eiland in de Atlantische Oceaan en geeft het zijn eigen naam: Bermuda.

In Augsburg (Dld.) verschijnt de eerste krant.

"Van der nieuwe werelt" is de Nederlandse titel van de in 1505 gepubliceerde verslagen "Quator Americi navigatones" en "Mundus Novus" van de Italiaanse zeevaarder Amerigo Vespucci. Naar hem werd Amerika vernoemd.

Klokkengieter Geert van Wou giet dertien luidklokken voor de Domtoren van Utrecht.

Amsterdam voert de verplichting in om na negen uur ’s avonds op straat een lantaarntje mee te dragen. Dit kan worden gezien als de voorloper van de openbare straatverlichting.

1504

levert een mooi voorbeeld op ven hat gebruik van kennis: Columbus gebruikt zijn kennis van de maanstanden en een maansverduistering om de lokale Jamaicaanses stamhoofden te overtuigen hem van voorraden te voorzien

1503

Albrecht Dürer schildert zijn zelfportret.

Michelangelo schildert de Heilige Familie.

Leonardo da Vinci begint aan de Mona Lisa.

1502

Na zijn ontdekkingsreis van 1499 vaart Amerigo Vespucci voor een tweede keer naar het westen en komt tot de conclusie dat Zuid-Amerika niet een deel van India is; hij noemt het Mundus Novus, de Nieuwe Wereld. Ontdekking van de site van Rio de Janeiro.