1601
26 augustus - Olivier van Noort keert terug van een reis om de wereld van bijna drie jaar.

dat kan veeeeel sneller

1600

Gebeurtenissen

januari

Schotland begint met het gebruiken van de Gregoriaanse kalender.

Jersan: hoe dan?

@Giovanni, met het vliegtuig

1599
Frederik de Houtman wordt in Maleisië gevangengenomen en leert er Maleis.

klinkt zo raar om dat in het jaaroverzicht van 1599 te zetten

Ze hadden blijkbaar niets anders

1598

Beeldende Kunst

Fantastisch berglandschap Paul Bril

afbeelding

die is best mooi

1597

In Ootmarsum worden 3 kogels afgeschoten door Van Duivenvoorde, waarna de stad zich overgeeft en de vesting ontmanteld wordt.

lol

1596

Wereld

Vorawongse II volgt zijn neef Nokkeo Kumman op als 22e koning van Lan Xang.

leuke namen

29 januari 1595

Eerste uitvoering van het toneelstuk Romeo en Julia in Londen.

1594

juli

22 - Groningen wordt veroverd en sluit zich aan bij de Republiek, bekend als de Reductie van Groningen. Met de Spaanse troepen moeten priesters en monniken de stad verlaten. Alle katholieke kerken worden gesloten. De stad Groningen wordt samengevoegd met de Ommelanden.

wat, Groningen samenvoegen met de Ommelanden?

1593

Carolus Clusius plant in de Hortus botanicus Leiden de eerste tulp.

Nee

1592

Datum onbekend

Jacques Callot, Frans barok graficus
Roelof van Echten (1592 - 1643), Nederlands heer van Echten en Echtens Hoogeveen, stichter van Hoogeveen

1591

het Chinese jaar 4288 begint

1590

Overleden

februari

5 - Bernardino de Sahagún (91), missionaris

augustus

27 - Paus Sixtus V (68 ), paus van 1585 tot 1590

september

27 - Paus Urbanus VII (69), 13 dagen paus in 1590
29 - Gustaaf I van Zweden (64), koning van Zweden

oktober

29 - Dirck Volkertsz. Coornhert (68 ), kunstenaar, geleerde en publicist.

1589

* 2 augustus - Einde van het Huis Valois (Frankrijk).
* 5 oktober - Slag om Zoutkamp.
* Hendrik IV wordt koning van Frankrijk (1589-1610).
* Uitvinding van de breimachine door de Engelsman William Lee.
* Maarten Schenk van Nydeggen doet een mislukte verrassingsaanval op Nijmegen.

Overleden:

juli

1 - Christoffel Plantijn (69), oprichter van de gelijknamige boekdrukkerij.

augustus

2 - Hendrik III van Frankrijk (37) wordt vermoord
10 - Maarten Schenk van Nydeggen, veldheer

1588

Geboren

april

5 - Thomas Hobbes, Engels filosoof.

september

8 - Marin Mersenne (1588-164, Frans wiskundige.

december

10 - Isaac Beeckman (1588-1637), Nederlands filosoof.
Hendrick ter Brugghen, Nederlands kunstschilder

1587

* 26 januari - Maarten Schenk van Nydeggen neemt in naam van de Unie van Utrecht de stad Ruhrort in.

* 8 februari - Onthoofding op het kasteel Fortheringhay van de Schotse koningin Maria Stuart op beschuldiging van hoogverraad. De Engelse koningin Elizabeth I ondertekende het vonnis met tegenzin.

* 31 oktober - De Universiteitsbibliotheek Leiden opent haar deuren na haar oprichting in 1575.

* Stadsbrand in Helmond.

* De Graaf van Leicester wordt gedwongen te vertrekken.

1586

* 17 juli - Prins Maurits verovert de stad Axel op de Spaanse troepen.
* 26 juli - De Duitse stad Neuss wordt volledig vernietigd tijdens de Keulse Oorlog door een aanval op de stad door de Hertog van Parma tijdens het Bloedbad van Neuss. Daarbij worden in totaal ongeveer 3000 burgers gedood, op een bevolking van ongeveer 4500, en het complete garnizoen bestaande uit 1600 soldaten wordt vermoord. Nadat de stad in brand wordt gestoken blijven slechts acht huizen gespaard.
* 22 september - Slag bij warnsfeld tussen een Staats leger onder leiding van Leicester met daarin veel Britse eenheden, en troepen die namens Spanje vechten. Het Staatse leger heeft als doel de bevoorrading van Zutphen door de Spanjaarden te beletten, maar slaagt daar niet in.
* 18 november - William Stanley, graaf van Derby, krijgt het gezag over Deventer, waar 1200 Ierse soldaten gelegerd zijn.
* Op 3 december vaardigt paus Sixtus V de bul Postquam verus uit, waarmee de omvang van het College van Kardinalen wordt bepaald op 70. Deze Sixtijnse norm zal tot paus Johannes XXIII blijven bestaan, en door diens opvolger, Paulus VI in 1973 formeel worden gewijzigd.

1585
geboren
Hamnet en Judith Shakespeare, zoon en dochter (tweeling) van William Shakespeare.

1584

Muziek

Publicatie van de Canzonette a tre voci van Claudio Monteverdi

1583 in History

January 1 1st day of the Gregorian calendar in Holland and Flanders
January 12 Holland begins use of Gregorian calendar (yesterday was 1/1/1583)
February 21 Groningen Netherlands begins using Gregorian calendar
March 18 Dutch States General and Anjou sign treaty
April 12 William of Orange marries Louise de Coligny
June 17 Brabant: duke of Parma beats French mercenaries
June 18 Richard Martin of London takes out 1st life insurance policy, on William Gibbons, premium was 383 pounds
June 28 Duke French van Valois returns to France
July 17 Spanish and Walloon troops conquer Dunkerk
August 5 Gilbert claims Newfoundland (1st English colony in North America)
November 15 Gelders Earl Willem of the Bergh flees
November 20 Duke of Parma conquerors Aalst

1582

Gregoriaanse kalender
Paus Gregorius XIII heeft in 1582 met de bul Inter gravissimas een kalenderhervorming doorgevoerd. Door het weglaten van 10 dagen werd het begin van de lente teruggebracht tot 21 maart. De weekdagen liepen zonder onderbreking door, op donderdag 4 oktober volgde vrijdag 15 oktober.

Tachtigjarige Oorlog

* 19 januari - Na huwelijksonderhandelingen met koningin Elizabeth I, komt Frans van Anjou met in zijn gevolg ook de Graaf van Leicester, uit Engeland naar de Nederlanden en doet zijn intocht in Antwerpen.

* 18 maart - Eerste, mislukte, aanslag op Willem van Oranje door de twintigjarige Jean Jaureguy. Als gevolg van de zware verzorging overlijdt zijn derde echtgenote, Charlotte de Bourbon, aan uitputting.

* Mislukte putsch van Hertog van Anjou in Antwerpen.

* De zilveren carolus komt in omloop. Deze munt zal tot 1680 als (eerste) eenheidsmunt voor de Zeventien Provinciën fungeren. Deze munt was de eerste met een 'kop' (van de keizer).

* 5 mei - Charlotte de Bourbon, sinds 12 juli 1575 gehuwd met Prins Willem van Oranje, overlijdt te Antwerpen op ongeveer 35-jarige leeftijd.
* 5 juli - Na een beleg van bijna drie maanden capituleert Oudenaarde voor de troepen van Parma.

* 2 augustus - Lier gaat door verraad in Spaanse handen over.

* 24 september - Bij het Ontzet van Lochem wordt de stad Lochem na een Spaans beleg van bijna twee maanden bevrijd. Meteen daarna werd ook het Kasteel Keppel ingenomen.

* 17 november - Inname van Steenwijk door Johan Baptiste van Taxis.

Europa

* 4 oktober - In Katholieke landen wordt de Gregoriaanse kalender ingevoerd: op 4 oktober volgt 15 oktober. Het plakkaat "van de veranderinghe des jaers" werd in het Brugse Vrije toegepast zodat daar de aanpassing werd doorgevoerd door 22 december 1582 meteen 1 januari 1583 te maken.

Wereld

* Norbertus van Xanten wordt door Paus Gregorius XIII heilig verklaard.

* Akbar de Grote, grootmogol van India stimuleert de nieuwe eclectisch-pantheïstisch religie (Din-i-Ilahi) in zijn land.

1581

Gebeurtenissen

april

4 - De kaapvaarder Francis Drake wordt door koningin Elizabeth tot ridder geslagen.

juni

28 - De stad Breda wordt bij verrassing door Spaanse troepen ingenomen.

juli

5 - De Staten-Generaal benoemen Willem van Oranje tot stadhouder van alle zeven provinciën.
23 - De Spaansgezinde stadhouder Rennenberg overlijdt te Groningen op ruim 40-jarige leeftijd.
23 - Slag om Goor, een mislukte aanval op Goor door de Staatsen.
26 - het Plakkaat van Verlatinghe ('het volk is er niet voor een vorst, maar een vorst voor het volk' ) verklaart Filips II vervallen van de troon van de Nederlanden en is in feite de onafhankelijkheidsverklaring.

november

De Leidse studenten vragen toestemming aan de academische senaat om een collegia singularum nationem te mogen oprichten maar deze vergunning wordt nadrukkelijk geweigerd omdat dergelijke verenigingen tot ordeverstoring zouden kunnen leiden. Hoewel de goedkeuring niet wordt verkregen worden de nationes toch opgericht: de Friese natio en de Hollandse.
29 - Parma dwingt na een langdurig beleg Doornik tot overgave, de enige Waalse stad die trouw was gebleven aan de Staten-Generaal

zonder datum

De Nederlanden worden in het Latijn Belgica Confoederata genoemd, een verwijzing naar de oude Romeinse aanduiding van het gebied.
Hertog Frans van Anjou wordt aangesteld als vorst over de Nederlanden; hij loopt een blauwtje bij Koningin Elizabeth I van Engeland.
De kozak Jermak trekt het Kanaat van Sibir binnen.

1580

Overleden

april

1 - Alonso Mudarra (70 ?), Spaanse componist

juni

18 - Juliana van Stolberg (74), echtgenote van Willem de Rijke

augustus

19 - Andrea Palladio (71), Italiaans architect
30 - Emanuel Filibert van Savoye (52), hertog van Savoye en landvoogd van de Nederlanden

september

15 - Gerardus van Turnhout (~70), componist uit de Nederlandse School en kapelmeester aan het hof van koning Filips II van Spanje

1579

januari

* 6 - Verklaring van de Unie van Atrecht (trouw aan de Spaanse koning en het Rooms-Katholicisme) door Waalse gewesten.
* 23 - Verklaring van de Unie van Utrecht (doorgaand verzet tegen de Spaanse overheersing) door Calvinistische noord-Nederlandse gewesten o.l.v. Jan van Nassau.

maart

* 12 - Begin van het Beleg van Maastricht.

juni

* 17 - Sir Francis Drake eist Californië voor Engeland op.

juli

* 1 - De hertog van Parma neemt Maastricht in.

september

* 1 - François van Ryhove benoemt Willem van Oranje tot Grootbaljuw van Gent en verdrijft de radicale Jan van Hembyze uit het bestuur van de Gentse Republiek.

zonder datum

* Decreet van koning Filips II: RK en Filips, òf excommunicatie en opstand.
* Keizer Rudolf II van het Heilige Roomse Rijk bemiddelt tussen Spanje en de opstandelingen in de Nederlanden bij de Vredehandel van Keulen.

1578

Geboren

januari

28 - Cornelis Haga, Nederlands diplomaat (overleden 1654)

april

14 - Filips III van Spanje, koning van Spanje en Portugal.

datum onbekend

Francisco de Santiago, Portugees componist (overleden 1644).
Adriaan van den Spiegel, Vlaams arts (overleden 1625).

1577

januari

* 7 - Ratificatie van de Pacificatie van Gent, de onderlinge vrede tussen de noordelijke en zuidelijke gewesten van de Nederlanden, ook bekend als de zg. Eerste Unie door de Staten-Generaal te Brussel.

februari

* 11 - De Graaf van Bossu verlaat met zijn manschappen de Utrechtse Vredenburg.
* 12 - Don Juan van Oostenrijk vaardigt het Eeuwig Edict uit in Marche-en-Famenne. De Spaanse troepen zullen worden teruggeroepen en de Staten zullen zelf het katholicisme handhaven.

april

* 6 - Filips II ondertekent de Unie van Brussel, een vredesverdrag van alle Nederlandse gewesten, na onderhandelingen tussen Willem van Oranje en aartshertog Matthias van Oostenrijk, die door de Zuidelijke Nederlanden als hun landvoogd benoemd was.

mei

* 2 - Utrechtse burgers beginnen, Trijn van de Leemput voorop, de gehate Vredenburg af te breken.

juli

* 24 - Don Juan valt de stad Namen aan, waarmee een einde komt aan de Unie van Brussel. Na deze aanval erkennen de gewesten niet langer Don Juan als hun landvoogd en vragen ze Matthias van Oostenrijk zijn plaats in te nemen.

september

* 20 - Filips hertog van Aarschot wordt door de Staten benoemd tot stadhouder van Vlaanderen. Dit was echter een doorn in het oog van o.a. de Calvinistische Gentse bourgeoisie die de Gentse Republiek hadden gesticht en die tijdens schermutselingen in de stad de hertog konden gevangennemen. Hij werd enkel vrijgelaten onder de voorwaarde dat hij zijn mandaat zou neerleggen.

november

* 23 - De Watergeuzen proberen met een legertje van veertig man onder leiding van Herman Helling en Nicolaas Ruychaver Amsterdam te veroveren. De aanslag mislukt omdat ze de weg niet kunnen vinden naar de Dam.

december

* 13 december - De "Golden Hinde" is het schip waarmee Sir Francis Drake in 34 maanden als eerste Engelsman om de wereld zeilt. De expeditie vertrekt met vijf schepen, maar nog voor men Vuurland bereikt is er nog maar één over.

zonder datum

* Graaf van Rennenberg wordt op voordracht van Willem van Oranje benoemd als stadhouder van de Noordelijke gewesten Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel.
* In Rome wordt de eerste kunstacademie gesticht, de "Accademia di San Luca".
* Tijdens de brand in het Dogepaleis in Venetië gaat het grootste deel van het werk dat Titiaan maakte voor de Venetiaanse overheid verloren.
* De lama Sönam Gyatso introduceert het Boeddhisme in Mongolië.