1626
* 13 april - Er breken relletjes uit in Amsterdam, nadat een ultraorthodoxe dominee, Smout, zijn aanhangers had opgeroepen de gebedsdienst van de Remonstranten te verstoren.
* 22 juli - De Friese stadhouder Ernst Casimir van Nassau-Dietz herovert voor de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden de stad van Oldenzaal.
* Pierre Minuit ruilt het eiland Manhattan van de Manhattes indianen voor een aantal prullaria en sticht er Nieuw-Amsterdam, dat later (1664) omgedoopt wordt in New York.
* Postume uitgave, een jaar na het overlijden van Adriaan Valerius, van de bundel Geuzenliederen 'Nederlandsche Gedenck-Clanck.
* Sint-Pietersbasiliek in Rome voltooid.

1625

Tachtigjarige oorlog

Frederik Hendrik volgt zijn halfbroer Maurits op als stadhouder en kapitein-generaal van de Staatse troepen. Hij probeert Breda te redden tijdens het Beleg van Breda, maar de stad is gedwongen zich in Spaanse handen over te geven. Noordwest-Brabant is nu weer onder Spaans gezag.

1624

* Mei : aankomst van de Nieu Nederlandt, een schip gecharterd door de West-Indische Compagnie, bij het eiland Manhattan. Aan boord zijn een dertigtal Belgische families: de meeste zijn Walen vergezeld door een aantal Vlamingen. Ze zullen daar Nieuw-Amsterdam stichten, het huidige New York
* Juni - Verdrag van Compiègne. Lodewijk XIII van Frankrijk, bezorgd over de wankele toestand van de Republiek schenkt zijn bondgenoot 1 miljoen gulden per jaar (zo'n 7% van hun defensieuitgaven)
* 28 augustus - Ambrogio Spinola belegert Breda (Beleg van Breda), de stad zal na ruim negen maanden beleg vallen op 5 juni 1625.

1623

Overleden

mei

5 - Hendrick Danielsz Slatius (±3, Nederlands remonstrants predikant en medepleger van een aanslag op prins Maurits

juli

4 - William Byrd, Engels componist
8 - Paus Gregorius XV (69), paus van 1621 tot 1623

1622

* 25 april - Slag bij Wiesloch (Dertigjarige Oorlog).
* 20 mei - Bij een opstand van de Janitsaren wordt sultan Osman II gewurgd.
* november - De Staten-Generaal verbieden Grotius' clandestien uitgegeven boek Apologie voor de rechtmatige regering van Holland, waarin hij stelt dat ieder gewest in de Unie een soevereine staat is.
* In de Gregoriaanse kalender wordt 1 januari de eerste dag van het jaar.
* Ambrogio Spinola neemt Gulik in en verbreekt daarmee de verbindingen tussen de Republiek en de Palts.
* Met Vietnamese hulp worden de Thai verdreven uit Cambodja.
* Ambrogio Spinola wordt gedwongen het beleg van Bergen op Zoom op te geven.
* Paus Gregorius XV draagt de verantwoordelijkheid voor de bisdommen in de Noordelijke Nederlanden op aan de Congregatie voor de Voortplanting van het Geloof. Begin van ruim twee eeuwen Hollandse Zending.

1621

Na het Twaalfjarig Bestand in de Tachtigjarige Oorlog, vervolgen de vijandelijkheden zich.

1620

Gebeurtenissen

zonder datum

Het Koninkrijk Navarra, sinds dertig jaar in personele unie onder de Franse kroon, wordt samengevoegd met Frankrijk.
Cornelius Drebbel vaart met 12 man een uur of drie onder het wateroppervlak van de Theems, van de Towerbridge naar Greenwich.

1619

Gebeurtenissen

* 8 mei - Slotzitting van de Synode van Dordrecht.

* 12 mei - Van Oldenbarnevelt, Hogerbeets en De Groot worden veroordeeld van hoogverraad.

* 13 mei - Johan van Oldenbarnevelt wordt in Den Haag onthoofd op last van de Staten-Generaal. Zijn misdaad was een poging het Nederlandse staatsbestel te hervormen. Zelf vond hij dat hij onschuldig was en hij diende daarom geen gratieverzoek in, omdat dat een impliciete schuldbekentenis zou inhouden.

* Hugo de Groot wordt gevangengezet en overgebracht naar slot Loevestein, waar hij begint te schrijven aan een inleiding tot het Hollandse recht en zijn De veritate religionis Christianae.

* mei - Gilles van Leedenberch wordt postuum ter dood veroordeeld. Zijn kist met lichaam wordt opgehangen aan de galg.

* Jan Pieterszoon Coen volgt Laurens Reael op als Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië.

* 30 mei - Stichting van Batavia door Jan Pieterszoon Coen.

* 29 juli - Op verzoek van koning Filips III van Spanje wordt zijn 10-jarige zoon Ferdinand van Oostenrijk verheven tot Kardinaal van Toledo.

* 17 november - Het schip van Willem IJsbrantsz. Bontekoe explodeert wanneer tijdens een brand het buskruit vlam vat. Schipper Bontekoe en een scheepsmaat ontkomen.

* 31 december - De Republiek gaat diplomatieke betrekkingen aan met de Republiek Venetië.

* Nederlandse vluchtelingen richten in Antwerpen de Remonstrantse Broederschap op.

* Er is een pestepidemie in Brasschaat waardoor er maar 29 families overblijven.

Wereld

* 10 juni - Slag bij Záblati in de Dertigjarige Oorlog.

* Nu ook de nieuwste geschriften van John Napier over de logaritme de decimale scheiding (punt of komma) gebruiken, wordt deze handige notatie voor een decimale breuk allengs gemeengoed.

* De Tweede Lange Oorlog tussen het Turkse en het Perzische Rijk wordt beëindigd. Beide rijken zijn de uitputting nabij en er breekt voor beide een tijd van verval aan.

* Johann Kepler geeft zijn bewegingswetten uit waarbij hij steunt op de ontdekkingen van Tycho Brahe.

1618

februari

* 20 - Maurits van Nassau erft bij het overlijden van zijn oudere halfbroer Philips Willem de titel Prins van Oranje. Dit komt hem goed van pas in zijn machtsstrijd met Johan van Oldenbarnevelt.

mei

* 23 - Tweede Praagse Defenestratie: Enkele raadslieden van de Duitse keizer Ferdinand II worden uit het Koningspaleis in de Praagse burcht gegooid, deze keer door een honderdtal protestantse edelen. De functionarissen overleven de val, maar dit incident is de aanleiding tot de Dertigjarige Oorlog.

juni

* 14 - De eerste krant verschijnt in de Nederlanden onder de naam "Courante uyt Italien ende Duytschlandt". Hij bevat nieuws over handel en oorlog, maar ook over natuurrampen. Samensteller is Casper van Hilten, die in dienst staat van prins Maurits.
* 25 - Zeeslag Nederland-Spanje in de Middellandse Zee.

juli

* 9 - leegstaande kloosterkerk in Den Haag gekraakt door Contra-Remonstranten.
* 23 - Maurits bezoekt met groot gevolg de bezette kloosterkerk.

augustus

* 6 - Johan van Oldenbarnevelt wordt op het Binnenhof in Den Haag gearresteerd.
* 29 - Johan van Oldenbarnevelt, Hugo de Groot en Hoogerbeets gevangengenomen.

november

* 13 - Synode van Dordrecht. Doel van de Synode is een uitspraak in het geschil tussen de remonstranten en contra-remonstranten.

zonder datum

* De Spanjaarden sturen tevergeefs een expeditie naar de Itzá - Maya van Tayasal.
* De dukaton wordt ingevoerd in de Spaanse Nederlanden en heeft een waarde van 60 stuivers.

1617

Literatuur

Pieter Corneliszoon Hooft schrijft het treurspel Baeto
Pieter Corneliszoon Hooft en Samuel Coster schrijven samen het blijspel Warenar
Publicatie van De Spaanschen Brabander Ierolimo van Gerbrand Adriaensz. Bredero

1616

* 10 januari - Lichtenvoorde wordt ingenomen door de Staatsen en ingelijfd bij het Graafschap Zutphen.
* 25 februari - Borculo wordt belegerd door de Staatsen, en bij verdrag overgegeven en ingelijfd bij het Graafschap Zutphen.
* februari - Paus Paulus V dwingt de geleerde pater Galilei diens aan Copernicus ontleende theorie dat de aarde rond is en zich om de zon beweegt, in te trekken.
* Copernicus' boek De Revolutionibus Orbium Coelestium (Over de omwentelingen van de hemellichamen) uit 1543 wordt door de Paus op de Index geplaatst.

1615 :

In Groenlo (Grol) wordt Grolsch bier gebrouwen

1614

Overleden

april

7 - El Greco (73), Grieks kunstschilder die werkte in Spanje

Mogelijk zelfportret

afbeelding

1613
in Rusland eindigt de Tijd der Troebelen met het aantreden van tsaar Michael Romanov, de eerste tsaar uit het geslacht Romanov.Nederland bezet het westelijk deel van Timor (Indonesië).

De Nederlandse ontdekkingsreiziger Adriaen Block verkent het gebied dat door Henry Hudson was ontdekt.

Piet Hein wordt kapitein bij de VOC.

Begin van de Britse kolonisatie van India.

Stichting van de eerste schermclub ter wereld, de Koninklijke en Ridderlijke Hoofdgilde van Sint-Michiel

1612
Op 11 april werd de radicale anabaptist Edward Wrightman op de brandstapel wegens ketterij ter dood gebracht in Engeland

1611
* In Engeland stopt men met de verbranding van ketters.
* In Zweden wordt Gustaaf II Adolf (1594-1632) koning (r.1611-1632).
* In Engeland verschijnt de King James Version van de Bijbel, een bijbelvertaling, gepubliceerd op last van koning Jacobus I van Engeland.
* Première van 'The tempest', het laatste toneelstuk van William Shakespeare.
* Johannes Kepler beschrijft in zijn boek dioptrice de werking van een door hem ontwikkelde astronomische telescoop.

1610
januari
De opvattingen van de Remonstranten worden vastgelegd in de vijf artikelen van de remonstranten.
7 - Galilei ontdekt de 4 grootste manen van Jupiter. Deze zullen later van Simon Marius de namen Io, Europa, Ganymedes en Callisto ontvangen. In hetzelfde jaar ontdekt hij dat de binnenplaneten schijngestalten vertonen.
23 - De Emerentiavloed of Pontiaansvloed doet grote delen van Holland, Friesland, Groningen, Overijssel, Gelderland overstromen. De schade is enorm.
mei
14 - Koning Hendrik IV wordt vermoord. Lodewijk XIII volgt zijn vader op. Omdat hij nog maar 9 jaar oud is, wordt de taak waargenomen door zijn moeder Maria de Medici.
september
2 - De stad Gulik wordt bij verdag overgedragen na een vijf weken lange belegering door Maurits van Oranje.
december
24 - De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden gaat diplomatieke betrekkingen aan met Marokko.

1609

Gebeurtenissen

31 januari - Oprichting van de Amsterdamsche Wisselbank.
25 maart - Hertog Johan Willem van Kleef sterft zonder erven.
9 april - ondertekening van het Twaalfjarig Bestand tussen Spanje en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden tijdens de Tachtigjarige oorlog.
16 april - Du Terrail wordt met een handlanger in Genève terechtgesteld voordat hij een aanslag op de stad kan plegen.
5 mei - Afkondiging van het Twaalfjarig bestand.
22 mei - Admiraal Pieter Willemsz. Verhoeff loopt in een val van de Bandanezen en wordt vermoord.
Johannes Kepler publiceert de eerste wet van Kepler.
Henry Hudson maakt derde reis, dit keer in dienst van de VOC. Hij vindt geen noordelijke doorgang naar Indië.
november - Galileo Galilei bouwt een telescoop en bestudeert de maan. Hij ontdekt ook de vier manen (zie Galileïsche manen) van Jupiter.
Peter Paul Rubens trouwt met Isabella Brant.
Bouw van Fort Nassau op Banda-eilanden.
Eerste steenlegging van een bedevaartskerk in Scherpenheuvel. Architect Wenceslas Coeberger.
De eerste Nederlandse handelspost in Japan wordt in Hirado gevestigd.

1608

Wereld

Canada

3 juli - De stad Québec wordt gesticht door Samuel de Champlain als hoofdstad van de kolonie Nieuw-Frankrijk.

1607

Geboren

maart
24 - Michiel Adriaenszoon de Ruyter (1607-1676), Nederlands admiraal en belangrijkste zeeheld uit de Nederlandse geschiedenis
juli
15 - Rembrandt van Rijn, Nederlands schilder
oktober
24 - Jan Lievens, kunstschilder
november
5 - Anna Maria van Schurman, eerste studente aan een Nederlandse universiteit
26 - John Harvard, stichter van Harvard University

1606

Maart :
Australië wordt ontdekt door de Nederlandse ontdekkingsreiziger Willem Jansz met zijn schip de Duyfken.

1605 :

Spinola's veldtocht van 1605-1606 was de succesvolle veldtocht die Ambrogio Spinola ondernam met zijn leger in het oosten van de Republiek, van 1605 tot en met 1606. In dat jaar veroverde hij meerdere steden voor de Spaanse koning. De oorlog waar deze veldtocht deel van uit maakt, is de Tachtigjarige Oorlog.

1604

Een supernova is over de gehele wereld te zien.

1603
In Breda breekt de pest uit. Er vallen 1823 doden.

1602

Nederland

3 januari - Aardschok waargenomen bij Enkhuizen.
20 maart - De Hollandse en Zeeuwse Compagnieën hebben zich aaneengesloten en richten de Verenigde Oostindische Compagnie op om gezamenlijk handel te drijven op Oost-Indië. Het dagelijkse bestuur wordt gevormd door 17 machtige kooplieden, ook wel de Heeren Zeventien genaamd.
18 juli - 20 september vond plaats het Beleg van Grave (1602) een belegering van de Spaans overheerste stad Grave tijdens de Tachtigjarige Oorlog door het Staatse leger onder leiding van Maurits van Oranje. Na een belegering van bijna twee maanden gaf de stad zich over op 20 september.
In veel steden, waaronder Gouda, heerst de pest.
Piet Hein komt tijdens een gevangenenruil vrij.