Het fjord Byfjord bij de Zweedse plaats Uddevalla dat zeer zuurstofarm water bevatte, is door wetenschappers van de universiteiten van Zuid-Denemarken en van het Zweedse Göteborg weer tot leven gewekt. Hun methode biedt soelaas voor andere zuurstofarme kustzeeën.

De wetenschappers publiceerden de resultaten van hun experiment maandag in het wetenschappelijke tijdschrift ISME Journal.

In veel kustzeeën is zuurstofgebrek een groot probleem. Oceanen, zeeën en fjorden kampen met dode zones waarin het zuurstof vrijwel uit het water is verdwenen. Zeeleven is daarin vrijwel niet mogelijk. Klimaatmodellen voorspellen dat het probleem in de toekomst nog vaker zou kunnen voorkomen. Dode zones zijn momenteel te vinden in onder meer de Baltische Zee, de Golf van Mexico, in de Perzische Golf, voor de kust van Chili en in Nederland in het Grevelingenmeer.

De zuurstofarme gebieden ontstaan doordat fosfor- en stikstofrijk voedsel de zeeën bereikt. Aan de kust ontstaat vervolgens een overmatige algenbloei. De algen sterven af en komen op de bodem van de zee terecht, waar ze worden afgebroken door bacteriën. Die hebben daar zuurstof voor nodig. Zodra de zuurstof in het zeewater op is, nemen anaerobe bacteriën de afbraak van de dode algen over; die gebruiken daar geen zuurstof voor.

„Onze Zweedse collega’s kwamen op het idee zuurstofrijk water van de oppervlakte naar de diepere delen van het fjord pompen waar zuurstofarme omstandigheden heersten”, aldus Alexander Treusch van de universiteit van Zuid-Denemarken.

Tussen 2010 en 2013 werd er geregeld zuurstofrijk water van de oppervlakte naar een diepte van 35 meter gepompt. Het water aan de oppervlakte werd intussen ververst door water uit de oceaan. De methode bleek een succes: na het pompen van zuurstofrijk water naar de diepere lagen van het 51 meter diepe fjord kwamen daar ook weer zuurstofminnende bacteriën voor, ontdekte Michael Forth van de universiteit van Göteborg. „Terwijl de pompen draaiden, verdwenen de anaerobe bacteriën in diepere waterlagen.”

De wetenschappers denken dat de ‘dode’ delen van de Baltische Zee op deze manier ook gereanimeerd kunnen worden. Treusch: „Het is mogelijk, dat bewijst het project in het Zweedse fjord.”