Jonge scholieren dagen elkaar uit om spullen als energiedrank en chocoladerepen te stelen. De Jumbo-supermarkt in Harlingen zet undercovers in om dat tegen te gaan.

Het viel niet direct extreem op, maar het borrelde wel degelijk aan de oppervlakte. Scholieren die elkaar opjutten om bijvoorbeeld chocoladerepen of blikjes energiedrank in hun jaszakken te proppen en er triomfantelijk mee naar buiten te lopen. ,,Dat zijn vooral de zaken die ze stelen, scholieren gaan niet een volle winkelkar meenemen’’, vertelt Jumbo-eigenaar Olaf Hermus.

Toen hij via via te horen kreeg dat er een challenge gaande was om te stelen, kwam hij met een passend antwoord: challenge accepted . Kom maar op. Dus zet Hermus sinds vorige week undercover-beveiligers in, om de diefstal scherper in de gaten te kunnen houden en de boefjes te betrappen.

Het had afgelopen maandag direct effect. Een undercover vatte drie scholieren in de kraag. Dinsdag werd er weer eentje betrapt, woensdag en donderdag bleef het rustig.

In de winkel hangen camera’s, maar tot nu werden die niet altijd fysiek bekeken op het moment dat de supermarkt - tussen de middag is het spitsuur - volstroomde met scholieren. Nu gebeurt dat wel. Hermus hanteert sinds de corona-uitbraak sowieso al een strikter deurbeleid wat scholieren betreft: maximaal tien tegelijk krijgen toegang tot de Jumbo. ,,Ze krijgen dan een rood mandje mee en als er iemand klaar is, krijgt de volgende in de rij het mandje.’’

Wie betrapt wordt op winkeldiefstal, gooit zijn eigen glazen in. Daar is Hermus stellig van overtuigd. ,,Ik had een meisje van amper 12 jaar op kantoor zitten, die heeft helemaal niet in de gaten wat de consequenties zijn.’’ Veel berouw tonen de jongeren volgens hem ook niet. ,,Ze vragen vooral wanneer ze weg mogen en zijn niet heel bang. Dat baart me wel zorgen, want je komt op jonge leeftijd al in aanraking met politie en justitie. Ze zien het als een spelletje, nou, dan gaat er wel iets goed mis. Solliciteren voor een baan wordt wel lastig met een strafblad of een aantekening bij de politie. Je speelt met je toekomst.’’

De komende tijd zullen verschillende undercovers worden ingezet. Degene die maandag het trio betrapte, is inmiddels natuurlijk ‘ontmaskerd’. ,,We blijven hier op inzetten, het krijgt voorlopig heel veel aandacht. We hopen zo een duidelijk signaal af te geven en de diefstallen in de kiem te smoren. Dit kan gewoon niet.’’

Het probleem lijkt zich nu echter te verschuiven. Bij de Jumbo is het de laatste dagen rustiger, maar in een groepsapp van winkeliers wordt gemeld dat het bij andere supermarkten nu drukker wordt. ,,Dat komt omdat wij de beveiliging hier opschroeven’’, denkt Hermus.

De eigenaar heeft contact met de wijkagent en de scholen in de omgeving. De leerlingen zijn met name afkomstig van RSG Simon Vestdijk. Schooldirecteur Gerald Schutte zegt vooral geschrokken te zijn van het feit dat er een challenge is. ,,Stelen is helaas van alle tijden, maar het bestaan van die challenge is erg vervelend. Die gaat vooral rond op social media. Leerlingen zeggen dan: ‘steel een blikje cola’.’’

De school roept leerlingen op om te stoppen met de challenge. En dat is zachtjes uitgedrukt. ,,We hopen dat onze boodschap overkomt, maar de echte boodschap is vaak toch dat leerlingen echt worden gepakt.’’ Schutte zegt dat er gesprekken zijn gevoerd met ouders van leerlingen en dat docenten is gevraagd alert te zijn. Extra straffen doet de school niet. ,,Dat is aan de politie.’’

Schutte wil nog wel benadrukken dat dit fenomeen waarschijnlijk ook bij andere scholen speelt. ,,Wij hebben het geluk en de pech dat we dicht bij de supermarkt zitten, maar het probleem speelt denk ik wel breder dan alleen op deze school. Leerlingen hebben toch wel contact met elkaar.’’ Schutte hoopt dat het gauw uitdooft en de kerstvakantie zonder verdere incidenten wordt gehaald. ,,Dat duurt nog drie weken.’’


Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, dat de belangen van supermarkten behartigt, is verrast door de kwajongensstreken. ,,Dit is wel een serieus probleem, heel vervelend’’, zegt woordvoerster Lisa Martis. ,,Dit soort acties is bij ons nog niet bekend vanuit andere regio’s.’’

De politie herkent het beeld van de challenge niet direct, laat woordvoerder Paul Heidanus weten. ,,Dat zou nader onderzocht moeten worden om voor dat verhaal onderbouwing te krijgen.’’