Een onderneming in Rotterdam heeft een werkneemster die met nekklachten thuiszat, dagenlang laten observeren om te zien hoe ze haar nek gebruikte. Een recherchebureau constateerde dat ze ‘danste en hupte’ op een festival en haar nek bewoog tijdens een lange wandeling. Ook droeg ze vuilniszakken de trap af en kattenvoer de trap op. Daarna werd ze ontslagen. De rechter vindt het allemaal veel te ver gaan.

In een vrijdag gepubliceerde uitspraak stelt de kantonrechter in Rotterdam dat werknemers alleen in zeer uitzonderlijke omstandigheden door werkgevers buiten werktijd mogen worden gevolgd. Er moeten ernstige verdenkingen zijn. Hier was de enige grond voor onderzoek ‘de onderbuikgevoelens van de directeur’, die de zaak niet vertrouwde. De rechter zegt niet te begrijpen waarom alleen op basis van ‘vermoedens’ zo ernstig is ingegrepen in het privéleven van de vrouw. ,,Waarom niet eerst een gesprek?’’ aldus de rechter.

De vrouw werkte sinds 2020 bij Pieter Pot, een onderneming die zich online bezighoudt met het verkopen en bezorgen van duurzame boodschappen. Het bedrijf kwam in 2022 in de financiële problemen. Begin dit jaar werd het overgenomen, waarmee een faillissement kon worden afgewend. De werkneemster meldde zich in augustus 2022 ziek met nekklachten. Krap twee weken later werd haar gemeld dat haar functie zou komen te vervallen. Het bedrijf wilde het arbeidscontract beëindigen, maar de vrouw weigerde dat vanwege haar ziekte.

Zowel de bedrijfsarts als de neuroloog stelde vast dat er daadwerkelijk sprake was van nekklachten. In februari van dit jaar pakte de vrouw haar werkzaamheden voorzichtig weer op, met een werkweek van zes uur. Maar de directeur dacht er het zijne van en liet Dörr Bedrijfsrecherche BV tussen 11 en 24 februari kijken naar hoe de vrouw in haar vrije tijd haar nek gebruikte. Op basis van die waarnemingen werd ze op staande voet ontslagen.

In de ontslagbrief staat onder meer: ‘U heeft herhaaldelijk uw nek (soepel) bewogen als u buiten loopt en zittend op uw telefoon kijkt en dit geldt temeer tijdens uw aanwezigheid op een festival waar u zijdelings headbangende bewegingen hebt gemaakt en langere tijd heeft gedanst en gehupt’. En: ‘Ook heeft u herhaaldelijk zonder enige problemen zwaardere voorwerpen getild zoals een vuilniszak en kattenvoer (o.i.d.) waarmee u ook trappen heeft gelopen’.

Volgens Pascal Besselink, advocaat arbeidsrecht bij juridisch dienstverlener DAS, komt het vaker voor dat werkgevers hun medewerkers volgen. ,,Dit gaat ver, maar er zijn in de rechtspraak meer voorbeelden bekend. Bijvoorbeeld waarin werknemers werden gevolgd louter op basis van geruchten van collega’s.’’ Rechters vinden het vaak een te ingrijpend middel. ,,De rechtspraak laat een beeld zien dat hier kritisch mee wordt omgegaan en de privacy van de werknemer een groot goed is.’’

Het gaat vaak om situaties waarin de werkgever twijfelt of de werknemer wel werkelijk ziek is. ,,Of het vermoeden of concrete aanwijzingen heeft dat de werknemer ondertussen elders gewoon aan het werk is of thuis aan het klussen is.’’

Volgens Besselink is het overigens niet aan de werkgever om te bepalen of een medewerker ziek is. En zo ziet de rechter het ook. Pieter Pot had de vrouw niet zonder enige medische onderbouwing mogen ontslaan. Alleen het vermoeden dat ze had zitten jokken bij de bedrijfsarts is niet voldoende. Daarom moet de onderneming aan de vrouw een billijke vergoeding betalen van 20.000 euro. Daar komen nog achterstallig loon (5900 euro), een vergoeding wegens onregelmatige opzegging (5400 euro) en een transitievergoeding (3450 euro) bij. De arbeidsovereenkomst is ontbonden.