Spanjaarden gaan al weken de straat op om te protesteren tegen massatoerisme. Want een explosieve toename van buitenlandse bezoekers verergert de woningcrisis, zegt correspondent Richard Hogenkamp. "Veel Spanjaarden zijn afhankelijk van die toeristen, maar de nood is nu zo hoog dat ze toch de straat op gaan."

"Ga naar huis," riepen Spanjaarden vorig weekend in Barcelona tegen toeristen op terrassen. Ondertussen spoten ze hen nat met waterpistolen en sloten ze hotels symbolisch af met linten. Het was één van de vele protesten die de afgelopen weken plaatsvonden in grote Spaanse steden, in kustplaatsen en op de Spaanse eilanden.

De plekken waar Spanjaarden protesteren zijn allemaal al langer toeristische hotspots, legt correspondent Richard Hogenkamp uit. Maar dit jaar neemt daar het aantal toeristen explosiever toe dan normaal. "Hoe dat komt, is onduidelijk, maar de gevolgen zijn niet te missen."

Verhuurders toveren namelijk hun huurpanden om tot toeristenverblijven, waar ze meer aan kunnen verdienen, zoals Airbnb. "Zo blijven er minder huizen over voor de locals." Spanjaarden pikken dat niet langer. Zo plakten inwoners van Malaga stickers op Airbnb's met teksten als 'hier heeft vroeger een gezin gewoond' en 'ga naar huis'.

Sommige Spanjaarden worden zelfs van de ene op de andere dag uit huis gezet. "Dat kan hier makkelijker, omdat de huurbescherming hier een stuk minder sterk is", vertelt Hogenkamp. Zo kreeg de gepensioneerde Carmen Cajamarca een maand de tijd om haar huurappartement in Madrid te verlaten. Ze woonde daar al 25 jaar. De eigenaar verkocht het aan een Argentijns fonds dat appartementen opknapt voor vakantieverhuur. "Dit is alleen voor toeristen", vertelt Carmen aan Reuters. "En de mensen die hier altijd hebben gewoond, waar gaan we wonen?"

In een duurder pand, is het antwoord op die vraag. Want doordat er minder huurwoningen overblijven, stijgen de prijzen van de overgebleven panden. De afgelopen twaalf maanden betrof die stijging ruim 13 procent, meldt vastgoedwebsite Idealista. "Veel Spanjaarden kunnen dat niet betalen", zegt Hogenkamp. "En dus moeten ook zij noodgedwongen verhuizen." Voor sommigen blijft er helemaal niets betaalbaars meer over. Sinds 2012 is het aantal daklozen in Spanje met zo'n 24 procent gestegen.

De overmatige groei van toerisme verergert de woningcrisis, maar het is een probleem waar Spanje al jaren mee kampt. Zo speelt ook het tekort aan huurwoningen al langer. Volgens een rapport van de Spaanse centrale bank bestaat inmiddels slechts 1,5 procent van alle huisvesting uit sociale huurwoningen, terwijl het Europese gemiddelde op 9 procent ligt. Een hoge huur is voor veel Spanjaarden daarom niets nieuws, stelt Hogenkamp. "Ik ken heel veel mensen die rond hun 40e nog met een huisgenoot wonen, puur omdat ze de huur anders niet kunnen betalen."

Ook ontmoedigt regelgeving huurders om lange termijn verhuur aan te bieden. Het aanbod daarvan is in een jaar met 15 procent gedaald, schrijft Idealista. En dat terwijl kortetermijnverhuur, met name voor toeristen, in dit jaar tot maart met 56 procent is gestegen.

De regering kondigde vorige week nog maatregelen aan om de woningcrisis aan te pakken. Zo gaat de overheid advertenties op platforms zoals Booking.com onderzoeken om te achterhalen of de plaatsers wel een vergunning hebben. Als dat niet zo is, dan moet dat bestraft worden.

Ook meldde premier Pedro Sanchez dat de overheid een register van vakantiewoningen gaat maken om zo het aantal aanbiedingen te beperken. Dat moet eind volgend jaar klaar zijn.

Hogenkamp is sceptisch over de maatregelen die Spanje neemt. "Elke keer als er een regel bedacht wordt, is dat een regel voor de huidige situatie. Maar de Airbnb-industrie ontwikkelt zich snel, en dus loopt de regering telkens achter de feiten aan." Ook benadrukt hij dat verhuurders vaak mazen in de wet weten te vinden, waardoor ze onder regels kunnen uitkomen.

Tot slot gaat de regering de komende drie jaar 184.000 woningen bouwen. Daarmee zegt premier Sanchez het aantal sociale huurwoningen gelijk te trekken met het Europees gemiddelde. Volgens de Spaanse centrale bank zijn daar maar liefst 1,5 miljoen woningen voor nodig.