Door een TikTok-video is Zweeds snoep een nieuwe hype geworden. Vooral onder Amerikanen, die er massaal voor in de rij staan. Wat eerst tot gevoelens van trots leidde onder Zweden, zorgt het nu voor frustratie omdat er tekorten zijn ontstaan.

"Ik wil jullie een plek laten zien waar ik elke vrijdagavond heen ga, een heilige plek, mijn tempel." Zo begint de TikTok van de Amerikaanse influencer Marygrace Graves, die op weg is naar de snoepwinkel BonBon in New York. Ze schept allemaal verschillende soorten snoep, om ze vervolgens thuis voor de camera te beoordelen.

"Ik vind de snoepjes het lekkerst waarbij je het gevoel hebt dat je je tanden gaat breken", zegt ze terwijl ze het roze tasje openmaakt.

Haar TikTok-video werd meer dan een miljoen keer bekeken, en inmiddels staan er lange rijen buiten de BonBon-winkel. Het zelf uitkiezen en scheppen van snoep was tot vorig jaar redelijk onbekend in de Verenigde Staten.

Op TikTok ontstond eerst de 'candy salad'-trend, waarbij videomakers verschillende soorten zakjes snoep door elkaar gooiden in een saladekom. Daarna werd specifiek Zweeds snoep populair, onder andere door Mary Grace Graves.

Het Zweedse snoep is iets minder ongezond dan Amerikaans snoep, want het is vaak veganistisch, glutenvrij en bevat minder kunstmatige smaakstoffen.

Sommige Zweden zijn trots op deze nieuwe trend. Maar niet allemaal zijn ze er even blij mee, want het zorgt voor problemen met de levering van hun geliefde snoep.

Snoep is een belangrijk onderdeel van de Zweedse cultuur. In de steden zit er in bijna elke grote straat wel een snoepwinkel. "En ook in elke supermarkt of bij elk pakketpunt kun je snoep scheppen", zegt de Nederlandse Hadar Lassally, die meer dan twee jaar geleden naar Zweden verhuisde. "Zelfs in de kleinere supermarkten. Alsof je in elke Albert Heijn to go een afdeling zou hebben met allemaal bakken snoep om een zak mee te vullen."

Vooral lösgodis, het scheppen van losse snoepjes, is populair in Zweden. Lassally: "Ze groeien echt op met snoep. Een Zweedse vriend van me heeft bijvoorbeeld net een baby gekregen, en hij kan nu al niet wachten tot zijn kind vast voedsel eet zodat hij elke zaterdag snoep voor hem kan gaan halen."

De traditie om op zaterdag snoep te kopen voor familie of vrienden, heet Lördagsgodis en is in de jaren vijftig ontstaan. Toen nam het aantal Zweden met slechte tanden toe, waarop dokters ouders aanraadden om op slechts één dag van de week snoep aan hun kinderen te geven.

Maar ook Amerikanen hebben het Zweedse snoep nu ontdekt. En het is nu zo populair dat niet meer alle soorten te krijgen zijn, schrijven verschillende media. "We hebben gemerkt dat het heel lastig is, dus kopen we alles wat we maar kunnen krijgen", zei de eigenaar van een van de grootste snoepwinkels in stad Gothenburg tegen een Zweedse nieuwssite. "Deze zomer kwamen er twee keer zoveel toeristen naar de winkel", zei een eigenaar van een andere winkel, in de hoofdstad Stockholm.

De fabrikant Bubs, waarvan de Amerikaanse influencer ook snoepjes kocht, kan de vraag inderdaad niet aan. "De trend begon echt toe te nemen in de lente, maar helaas hadden we niet genoeg reservevoorraad vóór de zomer", zegt Niclas Arnelin, de directeur van het moederbedrijf, tegen The Guardian. "In de zomer moesten we de fabrieksmedewerkers vakantie geven, en sloten we de fabriek ook voor onderhoud. We hebben alles wat we geproduceerd hadden tijdens de zomer verkocht. En daarna was het snoep op."

Vooral in andere landen zijn leveringsproblemen ontstaan. Snoepverkopers in de VS en in het VK klagen dat ze sommige snoepjes nog maar moeilijk kunnen krijgen. Online verkoopsites als Sweetish Candy en Sockerbit laten aan hun klanten weten dat ze langer op hun bestelde snoep zullen moeten wachten dan normaal.

Dit is zeker niet voor het eerst dat een trend ontstaat op TikTok die ertoe leidt dat bepaald ongezond voedsel populair wordt. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat beelden van ongezond eten op sociale media invloed hebben op snoepgedrage. Kinderen en jongeren die meer op sociale media zitten, eten over het algemeen ook ongezonder.

Influencers worden regelmatig ingezet door fabrikanten om reclame te maken voor ongezonde producten, al is niet duidelijk of de Amerikaanse TikTokker dat deed of dat ze een persoonlijke video deelde. Maar ook video's van influencers die er niet voor betaald worden, dragen hieraan bij.

De roep om reclame voor ongezond eten te reguleren, groeit dan ook. Aan de andere kant kan sociale media ook op een positieve manier worden ingezet: uit ander onderzoek bleek dat video's op sociale media er ook juist voor kunnen zorgen dat kinderen meer kennis krijgen van gezond eten, door er met hun vrienden over te praten.