Het kan best wel een uitdaging zijn om een gesprek te starten met een vreemde. En dat terwijl sommige mensen daar wel veel behoefte aan hebben. Om daar een beetje mee te helpen, is de Hema in Ommen een actie gestart: in je eendje. Ja, eendje. Want het idee is dat je met een badeendje op tafel aangeeft dat je openstaat voor sociaal contact.

'In je eendje?', valt te lezen op het bordje bij de kassa, gepaard met een bak vol badeendjes. 'Zet een eendje op je tafel als je openstaat voor een gesprek of contact met andere bezoekers van ons restaurant'. Simpele instructies, die het sociale contact wat makkelijker moeten maken. Een foto van de eendjes met bijbehorende tekst werd op sociale media gedeeld en zorgde voor een hoop positieve reacties.

Op de eerste dag van de actie zag de eigenaar van het Hema-filiaal in Ommen al twee eendjes op tafels staan. Sindsdien ziet hij het vaker gebeuren dat mensen gesprekken met elkaar aangaan. "De drempel om met elkaar te praten is door die eendjes een stuk lager", zegt eigenaar Jarno Doornewaard. "Mensen zitten best veel op hun telefoon, maar zo'n eendje is toch een gespreksstarter."

De filiaaleigenaar benadrukt daarbij dat het idee niet door hemzelf is verzonnen, maar dat hij het tegenkwam op sociale media. Zo was er een soortgelijke actie tegen eenzaamheid in Culemborg, door Stichting ElkWelzijn.

"Er zijn veel mensen die een bepaalde vorm van eenzaamheid of contactarmoede ervaren", zegt psycholoog Marissa van der Sluis. Zij schreef het boek 'Echte connectie', over je verbonden voelen met jezelf en anderen. Een initiatief zoals dat bij de Hema kan in haar optiek ook effectief zijn voor mensen die weinig spontane gesprekken voeren of het gevoel hebben dat ze contacten missen.

Heel diepgaand wordt het contact met zo'n actie volgens haar niet altijd, maar het zorgt wel voor 'leuke gesprekjes'. En het zijn juist die gesprekjes en korte contacten die ervoor zorgen dat mensen zich gelukkiger voelen, blijkt uit Amerikaans onderzoek. "Bijvoorbeeld een gesprekje bij de bushalte of in de trein", zegt Van der Sluis.

"We denken voorafgaand aan een gesprek met een vreemde vaak dat we het beter niet kunnen doen en zijn bang voor afwijzing", vervolgt de psycholoog. Zo'n actie als bij de Hema kan die angst op afwijzing wegnemen en het makkelijker maken om contact te maken. "Je neemt daarmee een soort barrière weg", zegt ze. Al plaatst ze er wel een kanttekening bij dat mensen die bang zijn om afgewezen te worden, zich ook extra afgewezen kunnen voelen als er ondanks het eendje op tafel geen contact ontstaat.

"Het is een mooi initiatief, maar het zal niet voor iedereen werken", zegt Van der Sluis. De actie zal wat de psycholoog betreft eenzaamheid dan ook niet kunnen oplossen. "Dit is gewoon een leuke actie voor mensen die even een spontaan gesprekje willen." Mensen die meer zoeken, een diepgaander gesprek of een maatje, zullen dat volgens haar waarschijnlijk niet door middel van een badeendje kunnen vinden.

Volgens de psycholoog zal de actie in ieder geval wel bijdragen aan het bewustzijn rond eenzaamheid en dat is positief. Voor de mensen die ook contacten zoeken, maar dat liever niet via een badeendje doen, geeft ze nog de tip om vreemden te groeten en naar ze te lachen. "Lach naar mensen die het niet verwachten en waarschijnlijk krijg je een brede lach terug. Dan voel je je meteen beter."

Ook raadt ze aan om mensen om hun mening te vragen over alledaagse dingen, zoals de kleur van de lucht of de muziek in een supermarkt. "Mensen vinden het altijd leuk om hun mening ergens over te geven. Het geeft een soort dopamineshotje", zegt Van der Sluis. "En probeer niet te lang na te denken over wat je zegt. Je hebt niks te verliezen en de ander vindt je waarschijnlijk leuker dan je denkt."

De actie in Ommen heeft in ieder geval al andere filialen van Hema geïnspireerd, weet Doornewaard. Onder meer op Texel, in Kampen, Haaksbergen en Heiloo zijn badeendjes te vinden in de restaurants.

Een woordvoerder van Hema laat aan RTL Nieuws weten het een 'superleuk initiatief' te vinden, maar de actie niet landelijk in te zetten. "We laten het bij de filiaalmanagers en ondernemers om te kijken of ze het leuk vinden en eraan mee willen doen", zegt de woordvoerder. "Die weten lokaal heel goed of het past binnen het dorp of in de stad en of er behoefte aan is."

"Het is een mooi initiatief dat heel erg goed past bij waar wij voor staan", vervolgt de woordvoerder. "Mooi dat je mensen kunt samenbrengen in een tijd waarin steeds meer mensen op hun telefoon zitten en alleen zijn."