Archeologen hebben in Spanje de oudste complete menselijke vingerafdruk ooit gevonden. Een neanderthaler drukte 43.000 jaar geleden zijn vinger in de rode kleurstof om een afdruk te maken op een steen.

De onderzoekers denken dat het misschien om een erg vroege vorm van kunst gaat: met wat goede wil is in de steen een langgerekt gezicht te herkennen, met twee deukjes als ogen. De maker zou dan met verf een rood neusje erop hebben gezet.
Foto

De steen werd in juli 2022 gevonden bij een opgraving in een grot bij Segovia. Hij viel niet alleen op vanwege de rode vlek, maar ook doordat het geen gebruiksvoorwerp lijkt te zijn geweest als een hamer of bijl.

"We keken elkaar allemaal aan vanwege de vorm en dachten precies hetzelfde: dit ziet eruit als een gezicht", zegt hoofdonderzoeker David Álvarez Alonso tegen de Britse krant The Guardian. "Onze hypothese was dat dit moedwillig was gedaan en het een symbolisch object was. Hoewel we dat nooit helemaal zeker kunnen weten is een verklaring dat dit een weergave van een gezicht is."

Wat Álvarez Alonso sterkt in die overtuiging is dat de verf die werd gebruikt, een ijzerhoudend klei, nergens anders in de grot te vinden was. De vingerafdruk kan dus niet per ongeluk zijn achtergelaten; de maker moet steen en kleurstof naar deze plek hebben gebracht.

Het team schakelde de forensische recherche in om de afdruk verder te onderzoeken. Die experts concludeerden dat het ging om de afdruk van een volwassen man.

Álvarez Alonso denkt dat dit het oudste draagbare kunstwerk van Europa is, schrijft hij in het vakblad Archaeological and Anthropological Sciences. Van neanderthalers was al bekend dat ze 65.000 jaar geleden handsilhouetten, abstracte lijnen en tekeningen van dieren achterlieten op Spaanse rotswanden.

Ook zagen wetenschappers een zigzagpatroon op een 400.000 jaar oude schelp als een vroege kunstuiting van Homo erectus, al wordt die conclusie soms betwist.