1914
Mechels voetbalderby wordt voor de eerste maal in de geschiedenis gefilmd

of

1914
De Eerste Wereldoorlog was een militair conflict op wereldschaal, dat van 28 juli 1914 tot 11 november 1918 plaatsvond. Vijftien à zeventien miljoen militairen en burgers vonden de dood. Het conflict had grote gevolgen voor de wereld op verschillende vlakken. Tot de Tweede Wereldoorlog werd deze oorlog betiteld als de Grote Oorlog (Engels Great War of Duits Großer Krieg en soms ook als de Wereldoorlog).

De Triple Entente, onder meer Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Keizerrijk Rusland, Italië en de Verenigde Staten streden samen tegen de Centrale Mogendheden, gevormd door Oostenrijk-Hongarije, Duitsland, Bulgarije en het Ottomaanse Rijk.

Het was de eerste oorlog waarin fabrieksmatig en snel geproduceerde middelen en de techniek de overhand kregen, zoals machinegeweren, gifgas, kanonnen en prikkeldraad, en waarin tanks en vliegtuigen algemeen in gebruik genomen werden. De gebruikte tactieken dateerden echter nog uit de vorige eeuw en dat was volgens polemologen één van de oorzaken van de enorme aantallen doden en gewonden.

Een belangrijke factor die ook bijdroeg aan de massale opoffering van mensenlevens was de mogelijkheid enkele jaren achtereen constant opeenvolgende lichtingen met duizenden jongemannen als dienstplichtigen op te roepen, naar de fronten te voeren en daar in te zetten. Deze inzet werd vooral berucht doordat er vaak ondanks de opoffering van zeer grote aantallen militairen slechts futiele successen konden worden gemeld, zoals de verovering van kleine stukjes veelal kapotgeschoten niemandsland, die vervolgens over en weer weer moesten worden verdedigd of heroverd met even massale tegenaanvallen.

Aan het einde van de oorlog waren vier mogendheden politiek en militair verslagen: Duitsland, Rusland, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk - de laatste twee hielden zelfs op te bestaan. Uit het Russische Rijk ontstond de revolutionaire Sovjet-Unie, terwijl in Centraal-Europa allerlei nieuwe kleine staten werden gevormd. De Volkenbond werd opgericht om voortaan een wereldoorlog te voorkomen. Maar de oorlog leidde tot nationalisme in Europa en de gevolgen van de nederlaag van Duitsland en het Verdrag van Versailles leidden tenslotte tot de Tweede Wereldoorlog in 1939

10 augustus 1913 de vrede van Boekarest

In tegenstelling tot wat velen denken is de uitbraak van WO I niet het einde van een vredesperiode in Europa. In de jaren ervoor werd stevig gevochten op de Balkan, afgesloten met een vredesverdrag op 10 augustus 1913. In de praktijk bleek dit dus meer een wapenstilstand te zijn.....

Het Verdrag van Boekarest (of de Vrede van Boekarest) werd op 10 augustus 1913 getekend door Bulgarije, Roemenië, Servië, Montenegro en Griekenland. Hiermee werd het einde van de Tweede Balkanoorlog ingeluid.

Servië kreeg Macedonisch gebied toegewezen, waaronder Ohrid en Monastir. Ook de oostelijke helft van de Sandjak viel toe aan Servië (Montenegro kreeg de westelijke helft). Hierdoor nam de bevolking van Servië toe met meer dan 1.500.000 personen.

Griekenland ontving eveneens Macedonisch gebied, en kon ook uitbreiden in Bulgarije. In het Verdrag van Boekarest werd tevens vastgelegd dat Kreta bij Griekenland zou gaan horen.

Vastgelegd werd ook dat Bulgarije de Zuidelijke Dobroedzja zou overdragen aan Roemenië (het noordelijke deel van dat gebied maakte sinds 1878 al deel uit van dat land). Dit gebied telde 286.000 inwoners en de steden Silistra, Dobritsj (Roemeens: Bazargic), Toetrakan (Turtukaia) en Baltsjik (Balcic). Bulgarije zegde ook toe de militaire macht in die regio af te bouwen en geen legers te stationeren binnen 20 kilometer in de omtrek van Baltsjik.

Het Verdrag van Boekarest had twee fundamentele tekortkomingen:
De in dit verdrag vastgelegde grenzen hadden geen relatie met de nationaliteit van de inwoners van de betreffende districten;
Bulgarije werd door de verdragsbepalingen zo zwaar getroffen dat het land het verdrag niet als een permanente oplossing kon accepteren.

1912

15 april: de Titanic zinkt op haar eerste reis na een botsing met een ijsberg. Er komen 1503 mensen om het leven.

De Titanic was het tweede van een drietal luxeschepen uit de Olympic-klasse, die een groot deel van het trans-Atlantisch verkeer moesten verwerken. De Titanic verging echter op zijn eerste reis. Het schip was eigendom van de rederij White Star Line, en werd gebouwd in Belfast. Het schip stond bekend als "onzinkbaar"

Op 14 april rond 23.40 uur luidde Frederick Fleet, de matroos in het kraaiennest, driemaal de alarmbel toen hij direct voor het schip een ijsberg waarnam. Hij gaf de waarschuwing telefonisch door aan de brug, waar zesde stuurman James Paul Moody opnam. Niet veel later bemerkte Fleets collega Reginald Lee dat de Titanic al aan het draaien was, omdat eerste stuurman Murdoch de ijsberg al eerder ontdekt had en bezig was met een uitwijkmanoeuvre. Maar de afstand tot de ijsberg was te klein om succesvol uit te wijken. Op volle snelheid ramde de Titanic met de voorste stuurboordkant de bijna 300.000 ton zware ijsberg. Het gevolg was een reeks van beschadigingen aan de romp, die liepen van de boeg tot aan het draaipunt, ergens tussen het vijfde en zesde waterdichte schot. Omdat in de voorste zes compartimenten water naar binnen stroomde, zou het schip onherroepelijk zinken. Vanwege de trim die optrad - de Titanic was ontworpen met een reservedrijfvermogen om met maximaal vier volle compartimenten te blijven drijven - zouden de compartimenten één voor een volstromen met water, aangezien nog geen eisen gesteld waren voor het doortrekken van waterdichte schotten tot boven de waterlijn. Terwijl de voorste vijf compartimenten snel volliepen, werd geprobeerd dat proces in het zesde compartiment te vertragen door het water eruit te pompen. In het eerste uur stroomde tussen de 22.000 en 25.000 ton water het schip binnen. De Titanic had een trim van 5 graden in de kop, wat voor de meeste personen op dat moment nog niet als bedreigend werd aangezien. In het volgende uur kwam nog eens 6000 ton water binnen, wat niet leidde tot een drastische verandering in de trim naar voren. Toch vonden op dat moment steeds meer kleinere overstromingen plaats in niet-waterdichte openingen in het schip, zoals patrijspoorten, luchtschachten en laadluiken in de onder de waterlijn gelegen boeg. Daardoor werd het zinkproces aanzienlijk versneld.

In juli 1911 wordt Machu Picchu ontdekt.

Machu Picchu (Peru) is een stad van de Inca's die de Spanjaarden nooit gevonden hebben en daardoor niet is vernietigd. Er is in deze stad nog veel van de Inca-beschaving terug te vinden. De naam Machu Picchu betekent letterlijk Oudeman Hoogte in het Quechua.

De stad Machu Picchu is gelegen tussen steile bergen, op een hoogte van ongeveer 2438 meter, in de regio van de stad Cuzco. De Inca's bereikten de stad via een steil pad. De voettocht duurde meerdere dagen en de stad was derhalve moeilijk bereikbaar. Tegenwoordig is het ook mogelijk om de stad per trein en bus te bereiken.

1910, Oudshoorn, uit de Rijnlandsche Courant

De heer den Hertog heeft volgens achterstaande advertentie zijn zaak in kruidenierswaren enz. van de Lage Zijde verplaatst naar hier in één der fraaie winkelhuizen, naast de bloemisterij van Gebr. Lam. Dat het den heer den Hertog in zijn nieuwen winkel goed moge gaan.

1909

2 januari: De eerste elfstedentocht wordt gereden.

In januari 1891 maakte Pim Mulier een schaatstocht langs de elf Friese steden. Hij stond aan de basis van de organisatie van de eerste officiële tocht en de eerste wedstrijd in 1909 en ontwierp het kruisje dat deelnemers krijgen die de tocht volbrengen. De winnaar van deze eerste tocht was Minne Hoekstra uit Warga. Hij voltooide de tocht in een tijd van 13 uur en 50 minuten.

1908

T-Ford (Ford model Tin Lizzie) was de eerste auto die op 27 september 1908 in massaproductie werd genomen door de Ford Motor Company. Door de massaproductie was de Tin Lizzie de goedkoopste auto op de markt. De vierzitter open tourer koste bij aanvang van de serieproductie 850 dollar terwijl het jaarsalaris van de Ford fabrieksarbeider in die tijd 8.000 dollar was. In 1920 was prijs gezakt via 550 in 1913 en 440 dollar in 1914 naar 300 dollar. De T-Ford was oprecht een betaalbare auto geworden. Om de massaproductie efficiënt te kunnen houden zou Henry Ford over deze auto hebben gezegd: Je kunt hem bij ons in alle kleuren kopen, als het maar zwart is. Deze uitspraak staat in schril contrast met de waarheid. De auto was tot 1914 in meerdere kleuren verkrijgbaar. Toen kwam Herny Ford erachter dat zwart het snelst droogde van alle kleuren.

In 1918 was de helft van alle auto's in de wereld een T-Ford. De productie van de T-Ford vond plaats tot aan de introductie van het vernieuw A model in 1927. In de periode tussen 1908 en 1927 werden er meer dan 15 miljoen van deze voertuigen verkocht.

Er is geen enkele andere auto die dit record heeft geevenaard wat betreft het percentage van de totale aantallen auto's. Qua absolute verkoop is de VW kever inmiddels meer verkocht, maar gezien het tijdvak waarin dat gebeurde en de welvaart, is dit niet "echt" vergelijkbaar.

1907

William Willett publiceert een artikel over "de verspilling van daglicht". Het irriteert hem, dat in de zomer het eerste daglicht verloren gaat in de nachtrust. Hij pleit voor invoering van de zomertijd.

1906

18 april: Een aardbeving (geschatte magnitude 7,8 ) richt grote schade aan in San Francisco. Een kracht van 7,9 op de schaal van Richter. Er zijn 3000 doden.

San Francisco ligt op de San Andreas-breuk, oorzaak van regelmatige (kleine en grote) aardbevingen. Op 18 april 1906 richtte een zware aardbeving grote schade aan in San Francisco. De meest algemeen geaccepteerde schatting van de magnitude van deze beving is 7,8 op de schaal van Richter. Andere schattingen variëren tussen 7,7 en 8,3. Er waren 3000 doden. De meeste schade werd echter aangericht door de grote brand die na de beving ontstond. Het gebouw van de California Academy of Sciences werd ook getroffen. Een groot gedeelte van de collectie ging verloren

1905

ADOwordt opgericht.

ADO (Alles Door Oefening) is opgericht op 1 februari 1905. De club zag het levenslicht in het toenmalige café 'Het Hof van Berlijn' aan de Papestraat 32 in Den Haag. Het café was eigendom van de vader van één van de jongens (Jan van Gulik) die de club oprichtten. Het waren jongens die destijds dagelijks na schooltijd voetbalden aan de voet van de Haagsche Toren. Voetbal was toen nog een sport die officieel werd beoefend door jongens uit de hogere milieus, maar geleidelijk breidde de populariteit van het voetbal zich uit naar bredere lagen van de bevolking.

1904

de componist Antonin Dvorak stierf

1903:

Op 17 december stijgt de Wright-Flyer, uitgevonden door de gebroeders Wright, op vanaf het strand van Kitty Hawk in Noord-Carolina.

Totaal oftoppmaar wel leuk

1902

Geboortedag van Leni Rieffenstahl

Meer

1901:

Juni:
22 - De Nederlandse woningwet wordt van kracht, waardoor gemeenten een actieve eigen woningpolitiek kunnen gaan voeren.

1900:

Het laatste jaar dat deelbaar is door honderd en toch geen schrikkeljaar

Het eerstvolgende jaar dat deelbaar is door vier en ook geen schrikkeljaar is, is het jaar 2100

1899:

21 juli: Staatsbosbeheer wordt opgericht

1898:

2 of 3 Juli: Oprichting van de Koninklijke Nederlandsche Automobiel Club (KNAC).

1897:

1 Januari:
Brooklyn wordt bij New York City gevoegd.

1896

In het voorjaar van 1896 werden in Athene de eerste moderne Olympische Spelen georganiseerd. Het was voor het eerst sinds het jaar 393 dat er weer Spelen werden gehouden in Griekenland.De eerste Olympische Winterspelen werden in 1924 in het Franse Chamonix gehouden. Tot 1992 werden de zomer- en winterspelen in hetzelfde jaar gehouden. Sinds 1992 wisselen ze elkaar iedere 2 jaar af.

1895:

22 maart: De gebroeders Lumière draaien de eerste film. Auguste Marie Louis Nicholas Lumière en Louis Jean Lumière waren Franse zakenlieden en filmpioniers. Met de uitvinding van de cinématographe, 's werelds eerste projectieapparaat, waren zij één van de grondleggers van de cinematografie. Louis Lumière wordt dan ook vaak "de vader van de cinema" genoemd.

1894

Een van de taken van de ANWB is het verzorgen van de bewegwijzering in Nederland. Daarmee begon de Bond in 1894 toen ze op 26 oktober bij Rotterdam de eerste wegwijzer plaatste. Nog altijd heeft deze wegwijzer op de kruising van de Hoflaan en de Oudedijk als nummer het cijfer 1.

1893 De Televaag is geboren

De Telegraaf werd opgericht door jonkheer Henry Tindal, die tegelijkertijd ook het kopblad De Courant begon. Op 1 januari 1893 verscheen het eerste nummer. De eerste hoofdredacteur was A.L.H. Obreen, maar hij nam ontslag in 1899 omdat volgens hem te veel geld van de Telegraaf verdween naar de heilloze zakelijke avonturen van Tindal om water te zuiveren met ozon (na zijn overlijden bleek Obreen gelijk te hebben). Obreen werd opgevolgd door W.F. Andriessen, neef van de beroemde kinderboekenschrijver P.J. Andriessen en telg uit een geslacht van schrijvers en doopsgezinde dominees. Samen met redactrice (medefinancier van de Telegraaf en vertrouwelinge van Tindal) Amy Grothe-Twiss waren zij verantwoordelijk voor een ware perscampagne ten gunste van Paul Kruger en zijn Zuid-Afrikaanse Boerenoorlog tegen de Engelsen. De Telegraaf kreeg in het geheim zelfs het privilege om persberichten over de oorlog een dag eerder te krijgen dan andere kranten, schrijft Amy in haar memoires.

1892:

10 Juni
De twaalfjarige Koningin Wilhelmina legt de eerste steen voor het nieuwe Universiteitsgebouw van Utrecht.

1891

Op 19 mei 1891 wordt een begin gemaakt met de bouw van de langste spoorlijn ter wereld: de Transsiberische Spoorlijn. Na oplevering, de bouw zal zo'n 25 jaar duren, is Moskou per spoor verbonden met Vladivostok aan de andere kant van het land