Zeker 33.000 medische publicaties die online staan kloppen mogelijk niet. Er zijn, zonder dat de betrokken wetenschappers het door hadden, verkeerde cellen gebruikt bij het onderzoek. Dat blijkt uit een onderzoek van de Radboud Universiteit.

Al tientallen jaren besmetten onsterfelijke cellen andere celculturen in laboratoria. Daardoor verschijnen er wetenschappelijke studies over cellen die eigenlijk andere cellen zijn.

Volgens Willem Halffman en Serge Horbach van de Radboud Universiteit kan het daarom zijn dat wetenschappers ervan uitgaan dat ze onderzoek aan het doen zijn met bijvoorbeeld menselijke huidkankercellen, terwijl die in werkelijkheid grotendeels vervangen zijn door muizenstaartcellen. Dat leidt tot wetenschappelijke publicaties over huidkanker bij mensen, terwijl de beweringen dus eigenlijk gaan over muizenstaartcellen.

Wetenschappers publiceren niet moedwillig over de verkeerde cellen, het zijn eerlijke fouten zegt Horbach in een persbericht. "Belangrijker is dat de onderzoeksdata mogelijk ongeldig zijn, en vaak niet reproduceerbaar. En het is vooral schrijnend dat terwijl de problemen met verkeerd geïdentificeerde cellen al een halve eeuw bekend zijn, veel onderzoekers daarvan niet van op de hoogte zijn. Nog steeds verschijnen elke week nieuwe artikelen over verkeerd geïdentificeerde cellen."

Volgens de onderzoekers van de Radboud Universiteit zit het probleem voor een groot deel bij de centra die cellen verstrekken aan onderzoekers. "Medewerkers van deze centra erkennen het probleem, maar geven aan dat er door de directie niet naar hen geluisterd wordt. Ze zijn boos", zegt Halffman. "Soms gaat het ook om semi-private bedrijven, die hier natuurlijk liever geen ruchtbaarheid aan geven wegens reputatie- of financiële schade. Maar het belangrijkste motief om te zwijgen is trots, en angst voor reputatieschade."

De 33.000 onderzoeken die het tweetal heeft ontdekt zijn niet per se waardeloos. Volgens de twee zouden die publicaties een label moeten krijgen dat aangeeft dat het stuk rapporteert over een verkeerde cellijn. Het is dan aan de lezer om te beoordelen of het erg is dat er andere cellen zijn gebruikt, want soms maakt het niet uit, zeggen de onderzoekers.