Bij Editorial Planeta kunnen ze zich waarschijnlijk wel voor het hoofd slaan. Voor de omslag van het nieuwste boek van bestseller-auteur Maria Duenas gebruikte de machtige Spaanse uitgever een beschermde afbeelding van de Nederlandse fotografe Gaby Fling. Dat komt de uitgeverij nu duur te staan.

Editorial Planeta moet het boek van de Nederlandse markt halen, de Nederlandse voorraad vernietigen en opdraaien voor de proceskosten. Dat blijkt uit een gisteren openbaar geworden uitspraak van de Amsterdamse voorzieningenrechter.

De zakelijke schadeclaim van Fling komt daar nog bovenop, laat haar advocate Ruby Nefkens aan RTL Z weten. "Dat zal niet gaan om honderden, maar eerder tienduizenden euro's."

De zaak heeft betrekking op een foto die Fling in 2010 maakte voor een reclamecampagne voor een theeservies van modeontwerper Mart Visser, dat werd verkocht door warenhuis V&D.

Op de foto is een stijlvolle vrouw met een brede hoed en theekopje te zien, die een opvallend klein hoedendoosje draagt met de naam van de ontwerper.

V&D is inmiddels al zes jaar failliet, en voor het servies wordt allang geen reclame meer gemaakt. Toch dook de afbeelding vorig jaar opeens opnieuw op. In een iets aangepaste vorm prijkte ze op het omslag van Sira, het nieuwste boek van de succesvolle Spaanse schrijfster Maria Duenas.

De fotografe wees Editorial Planeta afgelopen zomer op de situatie, maar ving daar bot. "Volgens de uitgever had het de rechten van een kunstenaar gekocht. Die heeft waarschijnlijk de foto van het internet gehaald en met kleine wijzigingen gekopieerd", zegt advocaat Nefkens. "Maar dat betekent natuurlijk niet dat de uitgever niet verantwoordelijk is voor het gebruik ervan."

Nadat de partijen de zaak niet samen konden oplossen, spande de fotografe een kort geding aan. Daarin vroeg ze de rechter in de eerste plaats de uitgever te verbieden inbreuk te maken op haar auteursrecht.

Tijdens de rechtszaak kwam Editorial Planeta met een waslijst aan verweren. Naast erop te wijzen dat zij de rechten had gekocht van een schilder, stelde zij bijvoorbeeld dat niet de fotografe maar V&D de rechten op de afbeelding bezit.

Ook vond de uitgever dat de fotograaf 'draconische eisen' stelde, hoewel zij niet of nauwelijks concrete schade had geleden door het gebruik van de afbeelding. Daarbij stelde de uitgever de fotograaf 4000 euro te hebben aangeboden.

Uit de gisteren openbaar geworden uitspraak blijkt dat de uitgever de Amsterdamse voorzieningenrechter niet wist te overtuigen. Volgens de rechter is de fotografe de rechthebbende van de afbeelding, en maakt de uitgeverij dus inbreuk op haar auteursrecht.

Daardoor moet de uitgever nu op straffe van forse dwangsommen het boek van de Nederlandse markt halen, Nederlandse boekhandelaren en -distributeurs aanschrijven en de teruggestuurde boeken en het reclamemateriaal vernietigen.

Bij boekverkoper Bol.com is het boek van Duenas niet meer verkrijgbaar.
Bij boekverkoper Bol.com is het boek van Duenas niet meer verkrijgbaar.
Ook moet Editorial Planeta opdraaien voor de proceskosten van de fotografe, inmiddels ruim 16.000 euro. Uit de uitspraak blijkt dat de eigen juridische kosten van de uitgever zijn opgelopen tot bijna 21.000 euro.

Ook moet de uitgever Fling precies vertellen hoeveel boeken in Nederland zijn verkocht. Op basis daarvan kan de fotografe haar uiteindelijke schadeclaim berekenen.

Wel werd het verzoek van de fotografe om een verbod voor de hele Europese Unie afgewezen, omdat de Nederlandse rechter daar geen uitspraak over kan doen.

Flings advocaat Ruby Nefkens noemt de uitspraak desondanks een 'belangrijke eerste stap in deze zaak'. De uitgever kan binnenkort ook de zakelijke schadeclaim van de fotografe verwachten.

"Die schade moet nog worden vastgesteld in een vervolgprocedure, maar dat zal zeker niet gaan om enkele honderden euro’s, maar eerder in de tienduizenden euro’s lopen." Ook beraadt de fotografe zich nog op eventuele vervolgstappen in het buitenland.

Nefkens zegt zich ook kwaad te maken over de houding van Editorial Planeta. "Nadat de uitgevers op de hoogte waren gesteld, wisten zij natuurlijk heel goed dat er inbreuk op het auteursrecht werd gemaakt. Maar zij gaan gewoon door. Ik wijt dat aan de arrogantie van een machtige uitgever tegenover een fotografe. Voor mijn klant was dat heel teleurstellend. Je staat in je recht, maar zie maar eens dat je dat krijgt."

Editorial Planeta is een groot Spaans uitgeversconcern, opgericht door mediatycoon José Manuel Lara Hernandez (1914-2003). Het bedrijf heeft ook belangen in de beursgenoteerde radio- en televisiegigant Atresmedia.

Advocaat Alfred Meijboom, die optrad voor het uitgeversbedrijf, kan niet inhoudelijk op de zaak ingaan. Wel wijst hij erop dat de gevolgen van de uitspraak beperkt zijn, omdat die niet geldt voor de Europese markt. "In Nederland gaat het om een bescheiden aantal boeken." Zijn cliënt wil niet op de zaak ingaan.
Foto