Popgroep ABBA en muzikant Jack White sluiten zich deze week aan bij een lange lijst van wereldsterren die niet willen dat presidentskandidaat Donald Trump hun muziek gebruikt. Zijn campagneteam tegenhouden kan op meerdere manieren, vertelt Amerikanist Markha Valenta. "Maar dreigen met juridische stappen lijkt het meest effectief."

"Waag het niet om mijn muziek te gebruiken, jullie fascisten." Zo begon artiest Jack White gister zijn Instagram post. Hij is er klaar mee dat de Trump-campagne de muziek van zijn band The White Stripes zonder toestemming blijft gebruiken. Zo klinkt het nummer Seven Nations Army onder een video waarin je Trump een vliegtuig ziet ingaan. White dreigt een rechtszaak aan te spannen.

Ook de Zweedse popgroep ABBA laat van zich horen, nadat vorige maand The winner takes it all klonk tijdens een Trump-bijeenkomst in Minnesota. Dat schrijft de Zweedse krant Svenska Dagbladet. Volgens platenfirma Universal Music is er geen sprake geweest van een aanvraag om ABBA-liedjes te gebruiken, laat staan van toestemming.

ABBA en Jack White zijn niet de enige artiesten die Trump met klem verzoeken om hun muziek niet meer te gebruiken. Zo gingen de Amerikaanse Rihanna en Pharrell Williams hen voor, net zoals de Britse Adele, The Rolling Stones en The Beatles, en ook de Canadese Céline Dion. Beyoncé stuurde onlangs een formeel stakingsbevel aan Trumps campagne. "Daar is gehoor aan gegeven", vertelt Amerikanist Markha Valenta. "De post op Instagram met daaronder haar muziek is verwijderd."

Naast het sturen van een formele brief, kan een artiest ook naar de rechter stappen. Toch gebeurt dat maar zelden, omdat dat juridisch erg ingewikkeld is. "De rechten van de artiest worden namelijk vaak overgedragen aan platenmaatschappijen," legt Valenta uit. Zij zijn degene die meestal toestemming geven voor het gebruik van een grote muziekdatabase, waar verschillende artiesten onderdeel van zijn. "Als een muzikant vervolgens ontevreden is, is het de vraag in hoeverre de artiest zelf kan bepalen wat er met zijn of haar muziek gebeurt."

Daarom kiezen sterren er meestal voor om slechts te dreigen met rechtszaken of om zich publiekelijk te distantiëren van Trump. "En soms besluiten ze zelfs campagne te voeren voor de tegenstander", benadrukt Valenta. Onlangs deed rockband Foo Fighters dat, vertelt Amerikanist Bianca Pander, toen ook hun muziek ten prooi viel aan de Republikeinse campagne. Ze besloten dat alle royalty's die daarmee werden opgehaald vanaf dat moment naar de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris zouden gaan. "Dan is de kans heel klein dat de Trump-campagne hun nummers nog eens gebruikt."

Ook Bruce Springsteen kwam met zo'n stunt, herinnert Valenta zich. In 2016 vond hij het 'heel vervelend' dat Trump zijn nummer Born in the USA had gebruikt. Hij is vervolgens publiekelijk uitgekomen voor Hillary Clinton en heeft campagne voor haar gevoerd. "En dat had effect, want toen de Republikeinen het lied nog eens gebruikten bij een rally, resulteerde dat in boegeroep bij het publiek."

De democraten hebben zelden te maken met boze artiesten vanwege ongewenst muziekgebruik. "Dat proberen ze te voorkomen," zegt Pander. "En dus vragen zij de artiesten persoonlijk om toestemming." Zo kreeg Harris van Beyoncé de goedkeuring om het nummer Freedom te gebruiken in haar campagne. Bij haar eerste speech was het de opzwepende muziek van 'Queen B' die haar naar het podium begeleidde. Hetzelfde gebeurde toen ze vorige week officieel haar presidentskandidatuur accepteerde.

Tegelijkertijd heeft Trump ook nog steeds wereldartiesten achter zich, schrijft het wekelijkse muziekindustrieblad Billboard. Zo kan hij nog altijd rekenen op de steun van rapper Kanye West en van countryzanger Billy Ray Cyrus, de vader van Miley Cyrus. Kid Rock is een van Trumps meest uitgesproken supporters in de muziekindustrie. In juli trad hij op bij de Republikeinse Conventie.

Beide presidentskandidaten maken bewust gebruik van muziek om de Amerikaan te overtuigen. "Dat gebeurt al sinds de jaren veertig in de negentiende eeuw", vertelt Valenta. "Want muziek is identiteit," vult Pander haar aan.

Zo vertelde Harris onlangs naar welke muziek zij als kind luisterde en deelt Obama nog elk jaar zijn zelf samengestelde favoriete muzieklijst, "Belangrijkste daarbij is de boodschap van de liedjes en de bekendheid van de sterren," sluit Valenta af.