Correspondent Koen de Regt stuitte in Zuid-Afrika op een controversieel onderwerp: de gemeente Uthukela heeft een heel opmerkelijke voorwaarde voor een studiebeurs voor vrouwen: die wordt alleen uitgekeerd zolang de vrouwen nog maagd zijn.

Elke schoolvakantie wil de gemeente de ontvangers van de beurs gaan controleren of ze seks hebben gehad. "Als ze niet langer maagd zijn, raken ze de beurs kwijt," zegt een woordvoerder.

Uthukela wil met de beurs vrouwen aanmoedigen om 'puur te blijven en zich te richten op hun studie'. Ook is het bedoeld om hiv en aids terug te dringen, zegt burgemeester Mazibuko. Hij blijft de beurs verdedigen, ondanks alle kritiek.

Inmiddels hebben zich 16 meisjes ingeschreven voor het programma, waarmee ze naar een hogeschool, vakopleiding of universiteit kunnen. Ze hebben certificaten ingeleverd waarop een speciale 'arts' bevestigt dat ze nog maagd zijn.

Dat vrouwen een speciaal maagdelijkheidscertificaat halen, is onder leden van de Zulu-stam gebruikelijk. Elk jaar voeren 25.000 topless maagden een speciale dans op voor de Zulu-koning, die soms een van de meisjes trouwt.

Toch is in Zuid-Afrika veel kritiek ontstaan op de maagdenbeurs. Volgens mensenrechtenactivisten is die discriminerend, want jongens hoeven niet aan te tonen dat ze nog maagd zijn. Bovendien is de maagdencontrole ongrondwettelijk, omdat die het recht op privacy schaadt. Volgens Lawyers for Human Rights is het "onacceptabel om overheidsbeurzen in te stellen die zijn gebaseerd op 'maagdelijkheid'. Het is misschien goed bedoeld, maar het is ongepast."

Ook de politiek heeft inmiddels gereageerd. De grootste oppositiepartij van het land noemt de regeling 'draconisch' en eist een onderzoek, omdat 'vrouwen van hun waardigheid, privacy en keuzevrijheid worden beroofd'.

Maar voorlopig wordt er niks teruggedraaid. Mazibuko zei tegen Zuid-Afrikaanse media geen problemen te zien. "Maagdelijkheidstests bestaan al tientallen jaren in onze cultuur. En ook de meisjes zelf hebben er geen problemen mee."

Volgens correspondent De Regt is het 'makkelijk om lacherig te doen over dit plan'. "En laten we eerlijk zijn: het ís ook discriminerend, stigmatiserend en onuitvoerbaar bovendien", zegt hij. "Maar als je naar de hiv/aids-statistieken kijkt, kun je begrijpen dat bestuurders onconventionele maatregelen uitproberen. Maar liefst 39 procent van de vrouwen in het district Uthukela is hiv-positief. Het is keer op keer bewezen dat onthoudingsprogramma’s de verspreiding van aids niet tegengaan. Het zou beter zijn als Uthukela meer doet aan het promoten van veilige seks, in plaats van vrouwen te gaan controleren op hetgeen het meest privé is."